Verbum

нова...

Першая частка складаных слоў у знач.:

1. новы (у 1 знач.), які ўпершыню з’явіўся, напр. новазаведзены, новаўтварэнне;
2. які адносіцца да новых месц, да новага месца, напр. новаадкрывальнік, новапасяленец;
3. супрацьлеглы старажытнаму (у 1 знач.), напр. новагрэчаскі, новаеўрапейскі;
4. які толькі што пачынае што-н., прыступае да чаго-н.; які з’яўляецца навічком, напр. нованароджаны, новапрызначаны.

новабудоўля, ✂, ж.

1. Будаўніцтва новых заводаў, дамоў і пад.

   • Працаваць на новабудоўлі.

2. Новае збудаванне.

   • Школа-н.

нованароджаны, ✂.

1. Які толькі што або нядаўна нарадзіўся.

   • Нованароджаныя дзеці.

2. Той, хто адзначае дзень свайго нараджэння.

   • Павіншаваць нованароджанага.

новаспечаны, ✂ (іран. жарт.).

Нядаўна створаны або які нядаўна атрымаў якую-н. пасаду, званне.

• Н. праект.
• Н. студэнт.

новаўвядзенне, ✂, н.

Новае правіла, нанава прыняты парадак.

• Важнае н.

новаўтварэнне, ✂, н.

З’яўленне новых форм або элементаў чаго-н., а таксама сама ўтвораная форма, элемент.

• Злаякаснае н. ў лёгкіх.

новенькі, ✂ (разм.).

1. Зусім новы (у 1 знач.).

   • Н. трактар.

2. новенькае, -ага, н. Навіна.

   • Што новенькага ў сям’і?

3. Навічок.

новы, ✂.

1. Упершыню створаны або зроблены; які ўзнік, з’явіўся нядаўна.

   • Новыя самалёты.
   • Н. горад.

2. Адкрыты, вынайдзены нядаўна.

   • Новая планета.

3. Незнаёмы, малавядомы.

   • Новыя мясціны.
   • Н. чалавек.

4. Які прыйшоў на змену ранейшаму, замяніў сабой тое, што было; чарговы, наступны.

   • Пасадзіць новыя дрэўцы.
   • Радавацца новаму дню.

5. Які мае адносіны да нашай эпохі, часу.

   • Новая гісторыя.

6. Не той, што раней; іншы.

   • Н. сэнс.

7. Гэтага года, апошняга ўраджаю.

   • Н. хлеб.

8. новае, -ага, н. Навіна.

   • Што ў вас новага?

ногаць, ✂, м.

Плоскае рагавое покрыва на канцы пальцаў.

• К ногцю, да ногця каго-н. (перан. знішчыць, падпарадкаваць).

|| памянш. ногцік, ✂.

|| прым. ногцевы, ✂.

нож, ✂, ж.

Прылада для рэзання, якая складаецца з ляза і тронак, а таксама рэжучая частка розных машын, інструментаў.

• Без нажа зарэзаць (дапячы каму-н. прыдзіркамі, папрокамі).
• Памерці пад нажом (у час аперацыі).
• На нажах з кім-н. (перан. у варожых адносінах).
• Нож у спіну каму-н. (перан. аб подлым, здрадніцкім учынку).
• (Як) нож у сэрца (перан. наносіць крыўду, боль, пакуты).

|| прым. нажавы, ✂.

• Нажавая рана.