Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

змаўча́ць, -чу́, -чы́ш, -чы́ць; -чы́м, -чыце́, -ча́ць; -чы́ і змо́ўчаць, -чу, -чыш, -чыць; зак.

1. Прамаўчаць у адказ на што-н., не пярэчыць.

Яна пакрыўдзілася, але змаўчала.

2. пра што, аб чым. Наўмысля не сказаць.

З. пра хваробу.

|| незак. змо́ўчваць, -аю, -аеш, -ае.

змо́ва, -ы, мн. -ы, змоў, ж.

Тайнае пагадненне або ўгавор, дамоўленасць.

Злачынная з.

змо́віцца, змо́ўлюся, змо́вішся, змо́віцца; зак.

Дамовіцца адносна якіх-н. дзеянняў.

Змовіліся дзейнічаць разам.

|| незак. змаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

змо́га, -і, ДМ змо́зе, ж.

1. Сіла, здольнасць рабіць што-н. (ужыв. толькі ў некаторых выразах).

Наколькі хопіць змогі.

Не мець змогі падняцца з ложка.

2. Стан моцнай стомленасці, поўнага бяссілля.

Па́даць ад змогі.

змо́клы, -ая, -ае.

Мокры, намоклы.

Змоклае адзенне.

змо́кнуць, -ну, -неш, -не; змок, -кла; -ні; зак.

Зрабіцца мокрым, намокнуць.

З. на дажджы.

|| незак. змака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

змо́ладу, прысл.

З маладых гадоў.

Уцягнуцца ў работу з.

змор, -у.

У выразе: узяць зморам каго-што

1) адолець, давёўшы да поўнай страты сіл.

Узяць абложаны горад зморам;

2) перан. дамагчыся чаго-н. ад каго-н. настойлівым, назойлівым уздзеяннем (разм.).

змо́ра, -ы, ж.

Тое, што і зморанасць.

змо́ранасць, -і, ж.

Стан зморанага чалавека; бяссілле, стома.

Адчуваць з.

Ад зморанасці заплюшчваліся вочы.