Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

змеевіко́вы гл. змеявік.

змеепадо́бны, -ая, -ае.

З выгляду падобны на змяю.

Змеепадобная трубка.

змей, зме́я, мн. зме́і, -яў, м.

1. Вялікая змяя; тое, што і змяя (разм.).

2. Казачнае крылатае страшыдла з тулавам змяі.

Трохгаловы з.

3. Лёгкі каркас, абцягнуты паперай ці матэрыяй, які запускаецца на нітцы ў паветра.

зме́йка гл. змяя.

зме́йкавы, -ая, -ае.

У выразе: змейкавы аэрастат (спец.) — лятальны апарат змеепадобнай формы.

зме́на, -ы, мн. -ы, змен, ж.

1. гл. змяніцца, змяніць.

2. Прамежак часу, пасля заканчэння якога група людзей (якія працуюць, вучацца і пад.) зменьваецца другой такой групай.

Вячэрняя з.

Працаваць у тры змены.

3. Група людзей, што працуе, вучыцца і пад. ў гэты прамежак.

Прыступіла да працы начная з.

4. Той (тыя), хто прыходзіць на змену каму-, чаму-н.

Рыхтаваць сабе змену.

Маладая з.

5. Камплект абутку, адзення, якія час ад часу мяняюцца.

Дзве змены бялізны.

На змену каму-чаму — услед за кім-, чым-н.; замяніць сабой каго-, што-н.

|| прым. зме́нны, -ая, -ае (да 2 і 3 знач.).

зме́нлівы, -ая, -ае.

Які лёгка і часта мяняецца; няўстойлівы.

Зменлівыя адносіны да каго-н. Зменлівае надвор’е.

|| наз. зме́нлівасць, -і, ж.

зме́ншчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто працуе пазменна з іншым.

Здаць печ зменшчыку.

|| ж. зме́ншчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

|| прым. зме́ншчыцкі, -ая, -ае.

зме́ншыцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -шыцца; зак.

Стаць меншым.

Сям’я зменшылася.

Боль зменшыўся.

|| незак. змянша́цца, -а́ецца.

|| наз. змяншэ́нне, -я, н.

зме́ншыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак., што.

Зрабіць меншым.

З. дозу лякарства.

З. крок.

З. небяспеку.

|| незак. змянша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. змяншэ́нне, -я, н.