Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

смуткава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; незак.

1. Гараваць з прычыны чыёй-н. смерці.

2. Сумаваць, журыцца, перажываць смутак.

Смуткуе хлопец па доме.

|| наз. смуткава́нне, -я, н.

сму́тны, -ая, -ае.

1. гл. смута (у 1 знач.).

2. Які адчувае смутак; маркотны, сумны (пра чалавека).

Смутная дзяўчына.

Смутныя вочы (выражаюць смутак, бязрадасныя).

3. Невыразны, няпэўны (разм.).

Смутныя намёкі.

4. Трывожны, неспакойны, мяцежны.

Смутныя часы.

|| наз. сму́тнасць, -і, ж.

сму́шак, -шка, мн. -шкі, -шкаў, м.

Шкурка, знятая з нованароджанага ягняці некаторых каштоўных парод, а таксама футра такога ягняці.

|| прым. сму́шкавы, -ая, -ае.

Смушкавая шапка.

смык, смыка́, мн. -і́, -о́ў, м.

Палачка з напятым удоўж яе пучком конскіх валасоў, дотыкам якой да струн музычнага інструмента ўтвараюць адпаведныя гукі.

Скрыпічны с.

|| прым. смы́кавы, -ая, -ае.

С. волас.

смы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. што. Выскубваць кудзелю пры прадзенні.

С. кудзелю.

2. каго-што. Тузаць за што-н.

С. за рукаў.

3. Скубці, шчыпаць што-н.

С. цыбулю з вянка.

|| аднакр. смы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| зак. насмы́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны.

|| наз. смы́канне, -я, н.

смыле́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; незак. (разм.).

1. Пячы, балець (ад апёкаў, ран і пад.).

Смылелі папечаныя пальцы.

2. перан. Пра душэўны боль: мучыць, непакоіць.

Смыліць душа па сыне.

3. Слаба, без полымя гарэць; тлець.

Ледзь смыляць у печы сырыя палены.

|| наз. смыле́нне, -я, н. (да 1 знач.).

смычо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м.

1. Тое, што і смык.

2. Прылада для трапання шэрсці.

|| прым. смычко́вы, -ая, -ае.

Смычковыя інструменты.

смя́глы, -ая, -ае.

Тое, што і смаглы.

смя́гнуць, -ну, -неш, -не; смяг, -гла; -ні; незак.

Тое, што і смагнуць.

|| зак. вы́смягнуць, -ну, -неш, -не; вы́смяг, -гла; -ні.

смяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

Рабіцца смелым, смялейшым, рашучым.

|| зак. асмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і пасмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.