Verbum

до́ўбня, -і, мн. -і, -яў і даўбня́, -і́, мн. до́ўбні і (з ліч. 2, 3, 4) даўбні́, до́ўбняў, ж.

1. Прылада для ўбівання чаго-н., забою жывёлы і пад.

Замахнуцца доўбняй.

2. перан., пагард. Пра тупога, някемлівага чалавека.

доўг, до́ўгу і даўгу́, мн. даўгі́, даўго́ў, м.

1. Тое, што пазычана (пераважна грошы).

Вярнуць д.

2. Абавязак перад кім-н.

Яго д. — сачыць за чысцінёй.

◊

Не застацца ў даўгу ў каго — адплаціць тым самым.

Аддаць апошні доўг — развітацца з нябожчыкам; прысутнічаць пры яго пахаванні.

|| прым. даўгавы́, -а́я, -о́е.

доўга... (а таксама даўга...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. доўгі, напр.: доўгавалосы, доўгабароды, доўгатэрміновы, доўгачасовы.

доўгавалакні́сты, -ая, -ае.

3 доўгімі валокнамі.

Д. лён.

доўгажыха́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Чалавек, а таксама расліны, жывёлы і пад., якія вызначаюцца сваім даўгалеццем.

Гэтаму доўгажыхару 120 гадоў.

Дрэвы-доўгажыхары.

Арол-д.

|| ж. доўгажыха́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак.

|| прым. доўгажыха́рскі, -ая, -ае.

доўгатэрміно́вы, -ая, -ае.

Дадзены або разлічаны на доўгі тэрмін.

Доўгатэрміновая пазыка.

|| наз. доўгатэрміно́васць, -і, ж.

доўгацярпе́нне, -я, н.

Доўгае, працяглае цярпенне.

Скончылася яго д.

доўгачака́ны, -ая, -ае.

Такі, якога доўга, з нецярпеннем чакаюць.

Д. прыезд сына.

Доўгачаканая вестка.

доўгачасо́вы, -ая, -ае.

Які працягваецца доўгі час.

Доўгачасовая абарона.

до́ўгі, -ая, -ае.

1. Працяглы ў прасторы, які мае вялікую даўжыню (у 1 знач.).

Д. шлях.

2. Працяглы ў часе.

Д. дзень.

Доўга (прысл.) чакаць.

◊

Доўгія рукі ў каго (разм., неадабр.) — пра таго, хто мае схільнасць да кражы, захопу.

Доўгі рубель (разм., неадабр.) — вялікі лёгкі заробак.

Адкладваць у доўгую скрынку (неадабр.) — адкладваць якую-н. справу на доўгі час.