Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дабра... (гл. добра...).

Першая састаўная частка складаных слоў, якая ўжыв. замест «добра...», калі націск у другой частцы падае на першы склад, напр.: дабрадзейны, дабрадушны, дабратворны.

до́берман і до́берман-пі́нчар, -а, мн. -ы, -аў, м.

Парода кароткашэрсных службовых сабак-сышчыкаў, звычайна цёмнай масці.

до́блесны, -ая, -ае (высок.).

Які вызначаецца доблесцю, славай; які славіцца подзвігамі, адважны.

Доблесная праца.

Доблесна (прысл.) змагаўся за радзіму.

до́блесць, -і, ж. (высок.).

1. Мужнасць, адвага, геройства.

Воінская д.

2. Высокая самаадданасць у працы, у дзейнасці.

Працоўная д.

до́бра, прысл.

1. Так, як павінна быць, як адпавядае нормам.

Жылі д.

Д. папрацаваў.

2. Ладна-такі, парадкам, зусім.

Ужо д. сцямнела.

3. безас., у знач. вык. Пра спрыяльную абстаноўку, прыемнае акружэнне.

Д. ў лесе.

4. у знач. часц. Выражае згоду, мае знач.: так, няхай будзе так, згодзен. —

Прыходзь сёння на сход. — Д., прыйду.

Д., я магу згадзіцца з табой.

5. у знач. часц. Ужыв. як пагроза ў знач. глядзі, пачакай жа (разм.).

Д. ж!

Я табе гэта прыпомню!

добра... (а таксама дабра...).

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. добры, напр.: добраахвотны, добразычлівы.

добраахво́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, які па ўласным жаданні ўступіў у армію ў час вайны.

Пайсці добраахвотнікам на фронт.

2. Той, хто па сваёй ініцыятыве ўзяў на сябе якую-н. работу.

Ехаць на ўборку знайшліся добраахвотнікі.

|| прым. добраахво́тніцкі, -ая, -ае.

добраахво́тніцкі, -ая, -ае.

1. гл. добраахвотнік.

2. Які складаецца з добраахвотнікаў.

Д. атрад.

добраахво́тны, -ая, -ае.

1. Які робіцца па ўласным жаданні, не прымусова.

Добраахвотная праца.

Д. узнос.

2. Заснаваны на прынцыпе самадзейнасці мас (у 1 знач.).

Добраахвотнае спартыўнае таварыства.

|| наз. добраахво́тнасць, -і, ж.

добразычлі́вец, -ліўца, мн. -ліўцы, -ліўцаў, м.

Той, хто прыхільна, спагадліва адносіцца да каго-н.

Гэта быў шчыры д.

|| ж. добразычлі́ўка, -і, ДМ -ліўцы, мн. -і, -лівак.