Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

прасачы́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -о́чыцца; зак.

1. Пра вадкасць: паступова пранікнуць праз што-н.

У лодку прасачылася вада.

2. Непрыкметна і паступова прабрацца куды-н.

Разведчыкі прасачыліся ў тыл ворага.

3. перан. Пранікнуць, распаўсюдзіцца куды-н.

Прасачыліся слухі.

|| незак. прасо́чвацца, -аецца.

|| наз. прасо́чванне, -я, н.

прасачы́ць, -ачу́, -о́чыш, -о́чыць; -о́чаны; зак.

1. каго (што). Наглядаючы, сочачы, выявіць, высветліць.

П. за парушальнікам граніцы.

2. што. Вывучыць ва ўсёй паслядоўнасці (кніжн.).

П. развіццё якой-н. з’явы.

3. за чым. Праверыць, сочачы за ходам справы (разм.).

П. за выкананнем задання.

|| незак. прасо́чваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. прасо́чванне, -я, н.

прасве́т, -у, Ме́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Светлая паласа або слабы прамень у неасветленай прасторы.

П. у воблаках.

Жыццё без прасвету (перан.: без надзеі на паляпшэнне).

2. Шырыня аконнага ці дзвярнога праёму (спец.).

3. На пагонах: каляровая падоўжная палоска.

Пагоны з двума прасветамі.

|| прым. прасве́тны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).

прасве́тлены, -ая, -ае.

Поўны яснасці, радасны, светлы.

П. твар.

|| наз. прасве́тленасць, -і, ж.

прасве́чваць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. гл. прасвяціць.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Свяціцца праз што-н.

Сонца прасвечвае паміж стваламі дрэў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца праз што-н.

Праз кроны дрэў прасвечвае неба.

Праз яго цікаўнасць прасвечваў недавер (перан.).

прасвідрава́ць гл. свідраваць.

прасвідро́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак., што.

Тое, што і свідраваць (у 1 і 2 знач.).

П. адтуліну.

прасві́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак і про́свіра, -ы, мн. про́свіры, -вір, ж.

Маленькая круглая прэсная булачка белага колеру, якая выкарыстоўваецца ў некаторых абрадах праваслаўнага набажэнства.

|| памянш. про́свірка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.

|| прым. прасві́рны, -ая, -ае і про́свірны, -ая, -ае.

прасвіста́ць, -ішчу́, -ішчаш, -і́шча; -ішчы́; зак.

1. Абазвацца свістам, свіснуць.

2. што. Выканаць свістам (якую-н. мелодыю).

П. матыў знаёмай песні.

3. Праляцець са свістам.

Прасвістала куля.

4. Правесці які-н. час свішчучы.

прасвятле́нне, -я, н.

1. гл. святлець.

2. Яснасць думак, свядомасці, пачуццяў.

Наступіла п.