Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

першаасно́ва, -ы, мн. -ы, -но́ў, ж. (кніжн.).

Асноўны пачатак.

Факты — п. ведаў.

|| прым. першаасно́ўны, -ая, -ае.

першабытнаабшчы́нны, -ая, -ае.

У выразе: першабытнаабшчынны лад — першая ў гісторыі чалавецтва грамадскаэканамічная дакласавая фармацыя, якая характарызавалася агульнай уласнасцю на сродкі вытворчасці, калектыўнай працай і спажываннем.

першабы́тны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да найстаражытнейшага перыяду гісторыі чалавецтва.

П. чалавек.

2. перан. Які захоўвае першапачатковы стан.

Першабытная прырода (некранутая).

3. перан. Дзікі, некультурны, адсталы.

Першабытныя норавы.

|| наз. першабы́тнасць, -і, ж. (да 2 і 3 знач.).

першаво́браз, -а, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Першапачатковы, зыходны вобраз, выгляд чаго-н.

|| прым. першаво́бразны, -ая, -ае.

першагатунко́вы, -ая, -ае.

Які належыць да першага гатунку, лепшы.

Першагатунковая мука.

|| наз. першагатунко́васць, -і, ж.

першаго́дак, -дка, мн. -дкі, -дкаў, м. (разм.).

1. Салдат ці матрос першага года службы.

2. Маладая жывёліна на першым годзе жыцця.

першадру́к, -у, м.

Першая або адна з першых друкаваных кніг.

першадрукава́ны, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да першых, пачатковых гадоў кнігадрукавання.

Першадрукаваныя кнігі.

2. Які з’яўляецца першым друкаваным выданнем.

П. тэкст рамана.

першадрука́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Чалавек, які паклаў пачатак кнігадрукаванню.

Беларускі п.

Францыск Скарына.

першакла́снік, -а, мн. -і, -аў, м.

Вучань першага класа.

|| ж. першакла́сніца, -ы, мн. -ы, -ніц.