Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ураўнава́жыць, -жу, -жыш, -жыць; -жаны; зак., што.

1. Зрабіць аднолькавым па вазе.

У. шалі вагаў.

2. перан. Дабіцца раўнавагі, зрабіць роўным, ураўнаваць адно з другім.

У. сілы праціўнікаў.

|| незак. ураўнава́жваць, -аю, -аеш, -ае.

ураўнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.

Зрабіць роўным, аднолькавым.

У. канцы вяроўкі.

У. каго-н. у правах з кім-н.

|| незак. ураўно́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз. ураўно́ўванне, -я, н.

|| наз. ураўнава́нне, -я.

ураўне́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

Матэматычная роўнасць з адной або некалькімі невядомымі велічынямі, якая захоўвае сваю сілу толькі пры пэўных значэннях гэтых велічынь.

У. з двума невядомымі.

Інтэгральнае ў.

ураўні́лаўка -і, ДМ -лаўцы, мн. -і, -лавак, ж. (разм.).

Неабгрунтаванае і нічым не апраўданае ўраўноўванне ў чым-н., ураўняльны падыход да чаго-н.

У. ў аплаце працы (незалежна ад яе колькасці і якасці).

ураўня́льны, -ая, -ае (кніжн.).

Які ўраўноўвае (аб’ём, меру і пад. чаго-н.), устанаўлівае роўнасць у чым-н.

Ураўняльнае размеркаванне.

У. падыход да каго-, чаго-н.

|| наз. ураўня́льнасць, -і, ж.

ура́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Асоба з вышэйшай медыцынскай адукацыяй, якая лечыць хворых.

|| ж. урачы́ха, -і, ДМы́се, мн. -і, -чы́х (разм.).

урачы́, ураку́, урачо́ш, урачо́; урачо́м, урачаце́, ураку́ць; уро́к, -ракла́, -ло́; урачы́; урачо́ны; зак., каго-што і без дап.

Тое, што і сурочыць.

|| незак. урака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

урачы́стасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. гл. урачысты.

2. Святкаванне якой-н. выдатнай падзеі.

Сямейная ў. (з выпадку дня нараджэння, шлюбу і пад.).

3. Стан прыўзнятасці, натхнення, захаплення.

На душы была ў.

урачы́сты, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да ўрачыстасці (у 2 знач.), звязаны з урачыстасцямі, які суправаджаецца ўрачыстасцю.

У. дзень.

У. парад войск.

Урачыстае пасяджэнне.

2. Важны, знамянальны; які вызначаецца велічнасцю; сур’ёзны.

Урачыстая хвіліна развітання.

У. голас.

У. выгляд.

3. Надзвычай важны па значэнні, змесце.

Урачыстая клятва.

Урачыстыя словы прысягі.

|| наз. урачы́стасць, -і, ж.

урачэ́бны, -ая, -ае.

Тое, што і медыцынскі.

У. пункт.

Урачэбная дапамога.