Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пракладны́, -а́я, -о́е.

Які з’яўляецца пракладкай, укладзены паміж чым-н.

Пракладная вата.

пракламава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; зак. і незак., што (кніжн.).

Урачыста аб’явіць (аб’яўляць), абвясціць (абвяшчаць).

|| наз. пракламава́нне, -я, н.

праклама́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

Агітацыйны лісток палітычнага зместу.

|| прым. пракламацы́йны, -ая, -ае.

пракла́сці, -ладу́, -ладзе́ш, -ладзе́; -ладзём, -ладзяце́; -ладу́ць; -ла́ў, -ла́ла; -ладзі; -ла́дзены; зак., што.

1. Правесці, зрабіць (дарогу, шлях і пад.).

П. шашу. П. газаправод. П. сабе дарогу (таксама перан.: дабіцца добрага становішча ў жыцці). П. шлях, дарогу каму-, чаму-н. (таксама перан.: пасадзейнічаць каму-, чаму-н. у чым-н., стварыць умовы для развіцця чаго-н.). П. курс караблю (вычарціць на карце).

2. Укласці што-н. паміж чым-н.

П. паперу паміж талеркамі (або талеркі паперамі) пры ўпакоўцы.

|| незак. праклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і пракла́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. праклада́нне, -я, н., пракла́дванне, -я, н. і пракла́дка, -і, ДМ -дцы, ж.

пракле́іць, -е́ю, -е́іш, -е́іць; -е́ены; зак.

1. што. Прамазаць слоем клею.

2. Правесці які-н. час клеючы.

|| незак. пракле́йваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

|| наз. пракле́йка, -і, ДМ -йцы, ж. (да 1 знач.) і пракле́йванне, -я, н. (да 1 знач.).

праклён, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Крайняе і беспаваротнае асуджэнне са злавесным прадраканнем, пажаданнем (высок.).

П. вайне.

2. Гнеўнае, лаянкавае слова.

Наўздагон сыпаліся праклёны.

3. Ужыв. як выклічнік для выказвання гневу, крайняга раздражнення (разм.).

пракліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.

1. гл. праклясці.

2. Лаяць, асуджаць (разм.).

Праклінаю сябе за непаваротлівасць.

праклясці́, -ляну́, -ляне́ш, -ляне́; -лянём, -леняце́, -ляну́ць; -ля́ў, -ляла́, -ло́; -ляні; -ля́ты; зак., каго-што.

1. Падвергнуць праклёну (высок.).

П. здрадніка.

2. Моцна вылаяць, выказваючы гнеў, злосць, абурэнне.

П. ўсё на свеце.

|| незак. пракліна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

пракля́ты, -ая, -ае.

Які выклікае праклён, ненавісны.

П. вораг.

Праклятая хвароба.

прако́л, -у, м.

1. гл. пракалоць.

2. мн. -ы, -аў. Скразная адтуліна, зробленая чым-н. калючым.

Вушы з праколамі. П. на білеце (кампосцерам).

3. перан. Хібы ў працы (разм.).

П. маркетолага дорага абышоўся прадпрыемству.