Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чараўні́цтва, -а, н.

1. Сіла, дзеянні чараўніка; вядзьмарства, чары.

2. Дзеянні знахара шляхам замоў; знахарства.

|| прым. чараўні́цкі, -ая, -ае і чараўні́чы, -ая, -ае.

чараўні́чы, -ая, -ае.

1. гл. чараўніцтва.

2. перан. Які выклікае захапленне, зачароўвае; чароўны.

Чараўнічыя мясціны палачанскіх азёраў.

чара́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. Моцна стукнуць па чым-н.

Ч. па патыліцы.

2. Стрэліць кароткай чаргой з аўтаматычнай зброі.

Ч. з аўтамата.

3. Разануць чым-н. вострым.

Ч. нажом.

чараці́на, -ы, мн. -ы, -ці́н, ж.

Адна сцябліна чароту.

чараця́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Пеўчая птушка атрада вераб’інападобных, якая жыве ў чароце і ўзбярэжных кустах.

Трашчаць няспынна чарацянкі.

чарва́, -ы́, ж., зб. (спец.).

Лічынкі пчол.

чарві́вець, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ее; незак.

Станавіцца чарвівым.

Грыбы чарвівеюць.

|| зак. зачарві́вець, -ее, счарві́вець, -ее і ачарві́вець, -ее.

чарві́вы, -ая, -ае.

Паточаны чарвямі, з чарвямі ўнутры.

Ч. яблык.

Ч. грыб.

|| наз. чарві́васць, -і, ж.

чарві́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -віць; незак. (спец.).

Адкладваць яйцы, пладзіць чарву (пра пчол).

чарвя́к, -а́, мн. -і́, -о́ў і чэ́рві, чарве́й, м.

1. Беспазваночны жывёльны арганізм з доўгім мяккім целам, без канечнасцей і ярка выражанай галавы.

2. перан. Пра нікчэмнага, агіднага чалавека (пагард.).

3. перан., чаго. Пра пачуццё або стан, які працяглы час турбуе, назаляе.

Яго мучыў ч. нуды.

4. Від шрубы для перадачы вярчэння ў некаторых механізмах (спец.).

Дажджавы чарвяк — чырвоны земляны чарвяк.

Раснічныя чэрві — клас плоскіх чарвей з целам, пакрытым раснічкамі.

Шаўкавічны чарвяк — вусень тутавага шаўкапрада.

Замарыць чарвяка (разм.) — злёгку перакусіць, прагнаць голад.

|| памянш. чарвячо́к, -чка́, мн. -чкі́, -чко́ў, м. (у 1—3 знач.).

|| прым. чарвяко́вы, -ая, -ае (да 1 знач.) і чарвя́чны, -ая, -ае (да 4 знач.; спец.).

Чарвячная перадача.