Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

чатырохто́мнік, -а, мн. -і, -аў, м.

Які складаецца з чатырох тамоў.

|| прым. чатырохто́мны, -ая, -ае.

Чатырохтомнае выданне.

чатырохты́сячны, -ая, -ае.

1.

Ліч. парадк. да чатыры тысячы.

2. Які складаецца з чатырох тысяч адзінак.

Ч. атрад.

3. Цаной у чатыры тысячы.

чаты́ры, чатыро́х, чатыро́м, чатырма́, (аб) чатыро́х, ліч. кольк. Лік, лічба і колькасць 4.

|| парадк. чацвёрты, -ая, -ае.

Ч. нумар.

Чацвёртая старонка.

чаты́рыста, чатырохсо́т, чатыромста́м, чатырмаста́мі, (аб) чатырохста́х, ліч. кольк. Лік і колькасць 400.

|| парадк. чатырохсо́ты, -ая, -ае.

ча́ўкаць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць пры жаванні, ядзе характэрныя гукі губамі і языком; есці, прыцмокваючы.

2. Утвараць гукі, характэрныя для хадзьбы па гразі; чвякаць.

Гразь чаўкала пад ботамі.

|| наз. ча́ўканне, -я, н.

чаўно́к, -нка́, мн. -нкі́, -нко́ў, м.

1. Дэталь у ткацкім станку, якая мае форму чоўна, з пражай для пракладвання ўточнай ніткі.

2. Дэталь у швейнай машыне з двухніткавым швом, якая падае ніжнюю нітку.

|| прым. чаўно́чны, -ая, -ае.

чаўпці́, -пу́, -пе́ш, -пе́; -пём, -пяце́, -пу́ць; -пі; незак., што (разм., зневаж.).

Гаварыць недарэчнасці, глупства, бязглуздзіцу; паўтараць; плесці адно і тое ж.

Што ты чаўпеш?

чаўпці́ся, 1 і 2 ас. не ўжыв., -пе́цца; незак. (разм.).

Не выходзіць з галавы; вярзціся.

Не спаў, усю ноч нешта чаўплося.

чаўрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак. (разм.).

Чэзнуць; марнець, гібець; станавіцца хваравітым, нядужым.

чахарда́, -ы́, ДМ -дзе́, ж.

1. Гульня, у якой ігракі па чарзе скачуць цераз спіны партнёраў, якія стаяць сагнуўшыся ці на карачках.

2. перан. Блытаніна, якая ўзнікае з-за пастаянных змен, перамяшчэнняў (разм.).

Міністэрская ч.