во́льха, -і, ДМ -льсе, мн. -і, -аў, ж.
Лісцевае дрэва сямейства бярозавых, якое расце ў сырых месцах.
|| прым. альхо́вы, -ая, -ае.
во́ля, -і, ж.
1. Здольнасць ажыццяўляць свае жаданні, пастаўленыя перад сабой мэты.
Сіла волі.
Выхаванне волі.
2. да чаго. Свядомае імкненне да ажыццяўлення чаго-н.
В. да перамогі.
3. Жаданне, патрабаванне.
Дыктаваць сваю волю.
Апошняя в. (запавет).
4. Улада, права.
Гэта ў тваёй волі.
Ваша добрая в. або в. ваша (рабіце, як лічыце патрэбным). На волю лёсу (без падтрымкі, дапамогі, нагляду).
5. Свабода ў праяўленні чаго-н.
Даць волю пачуццям.
Рукам волі не давай (не біся).
6. Свабода, незалежнасць; проціл. няволя.
Змагацца за волю і незалежнасць народа.
7. Становішча, пры якім жыццё чалавека, жывёл, птушак не абмежавана ўмовамі зняволення.
Выйсці на волю.
Выпусціць жураўля на волю.
8. Прастор, прыволле.
Тут дзецям в.
|| прым. валявы́, -а́я, -о́е (да 1 і 4 знач.).
Валявыя рашэнні.
во́ляй-няво́ляй, прысл.
Незалежна ад жадання, паняволі.
В.-н. прыходзіцца згадзіцца.
вон, прысл. і часц.
1. прысл. Прэч, на двор.
Выгнаць з хаты вон.
2. часц. Рашучае патрабаванне выбірацца адкуль-н., выходзіць.
Вон адсюль!
во́нкавы, -ая, -ае.
1. Знешні, знадворны.
В. выгляд.
Вонкавае падабенства.
Вонкавая паверхня.
2. Які праяўляецца толькі са знешняга боку, не закранаючы сутнасці чаго-н.
Твар яго здаваўся вонкава (прысл.) спакойным.
3. перан. Паказны, паверхневы, пазбаўлены глыбіні.
Пафас гэтых вершаў толькі в.
|| наз. во́нкавасць, -і, ж.
во́піс, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. гл. апісаць.
2. Спіс рэчаў, папер і пад., складзены для ўліку.
Інвентарны в.
В. архіўных спраў.
во́плескі, -аў.
Апладысменты ў знак прывітання, адабрэння.
Вітаць юбіляра воплескамі.
во́пратка, -і, ДМ -тцы, ж.
Верхняе адзенне.
Цёплая в.
Святочная в.
во́пыт, -у, М -пыце, мн. -ы, -аў, м.
1. Адлюстраванне ў свядомасці людзей законаў аб’ектыўнага свету і грамадскай практыкі, атрыманае ў выніку іх актыўнага практычнага пазнання.
Пачуццёвы в.
2. Сукупнасць ведаў і практычна засвоеных звычак.
Жыццёвы в.
В. будаўніцтва.
3. Узнаўленне якой-н. з’явы эксперыментальным шляхам, стварэнне чаго-н. новага ў пэўных умовах з мэтай даследавання, выпрабавання.
Хімічныя вопыты.
Вопыты калекцыянераў.
4. Спроба ажыццявіць што-н., пробнае ажыццяўленне чаго-н.
Першы в. маладога пісьменніка.
|| прым. во́пытны, -ая, -ае (да 1 і 3 знач.).
во́пытны, -ая, -ае.
1. гл. вопыт.
2. Які мае вопыт (у 2 знач.).
Вопытныя кадры.
В. чалавек.
Вопытнае вока (спрактыкаванае, натрэніраванае).
|| наз. во́пытнасць, -і, ж.