Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

вол, вала́, мн. валы́, вало́ў, м.

Кастрыраваны бык, якога скарыстоўваюць на сельскагаспадарчых работах.

Запрэглі дзве пары валоў.

Працуе, як чорны в. (перан.: вельмі многа, без стомы).

|| прым. вало́вы, -ая, -ае.

Валовая скура.

во́лава, -а, н.

Хімічны элемент, мяккі коўкі метал серабрыста-белага колеру.

|| прым. алавя́ны, -ая, -ае.

во́лак, -у, м.

Участак паміж дзвюма суднаходнымі рэкамі, цераз які ў даўнія часы перацягвалі волакам судна для працягу шляху.

во́лакам, прысл.

Цягнучы, валочачы па зямлі.

Цягнуць лодку в.

во́лас, -а і -у, мн. валасы́, валасо́ў, м.

1. -а. Рагавое ніткападобнае ўтварэнне на скуры чалавека і жывёл (мн. ўжыв. таксама для абазначэння расліннасці ў чалавека).

Вырваць сівы в.

Кучаравыя валасы.

Схапіцца за валасы (перан.: пра адлюстраванне жаху, крайняга здзіўлення і пад.). Валасы рваць на сабе (надта злаваць, крыўдаваць на сябе). Да сівых валасоў (да старасці). В. у в. (вельмі падобныя). І на в. не заснуў (ніколькі не заснуў).

2. -у, зб. Расліннасць на целе жывёлы (ужыв. для розных тэхнічных мэт).

Конскі в.

|| памянш. валасо́к, -ска́, мн. -скі́, -ско́ў, м.

|| прым. валасяны́, -а́я, -о́е.

Валасяное покрыва.

В. матрац.

во́ласць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. У Старажытнай Русі: мясцовасць, падпарадкаваная адной уладзе.

2. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка, падраздзяленне ўезда ў сельскай мясцовасці Расіі, у Вялікім Княстве Літоўскім і ў СССР да раяніравання.

|| прым. валасны́, -а́я, -о́е.

во́лат, -а, М -лаце, мн. -ы, -аў, м.

Асілак, велікан.

Магутны в.

В. літаратуры (перан.).

во́латаўскі, -ая, -ае.

Які мае адносіны да волата.

Волатаўская сіла.

волевыяўле́нне, -я, н. (кніж.).

Выказванне сваёй волі, жадання.

Свабоднае в. выбаршчыкаў.

во́лкі, -ая, -ае (разм.).

Вільготны, сыры.

Волкая ноч.

|| наз. во́лкасць, -і, ж.