Слоўнік іншамоўных слоў (А. Булыка, 1999, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сіры́н

(гр. seiren = сірэна)

1) фантастычная птушка з тварам і грудзьмі жанчыны ў даўняй усходнеславянскай літаратуры;

2) невялікая птушка сям. соў.

сірынгаміэлі́я

(ад гр. syrinks, -ngos = яма + myelos = шпік, мозг)

нервовая хвароба, якая характарызуецца ўтварэннем поласцей у спінным мозгу.

сіры́нкс

(гр. syrinks = дудка)

духавы музычны інструмент, разнавіднасць мнагаствольнай флейты.

сірэ́на

(лац. siren, ад гр. seiren)

1) міфічная марская істота ў старажытнагрэчаскай міфалогіі ў выглядзе жанчыны з хвастом рыбы, якая сваімі спевамі заваблівала маракоў у небяспечныя месцы;

2) сігнальны гудок, які дае моцны і рэзкі гук.

сірэ́ны

(н.-лац. sirenia, ад гр. seiren = марская німфа)

атрад буйных водных млекакормячых з ластамі і хваставым плаўніком; жывуць у цёплых морах.

сісі́тыі

(гр. syssitia)

грамадскія абеды за сталамі пад адкрытым небам з аднолькавай ежай для ўсіх, якія арганізоўваліся ў некаторых старажытнагрэчаскіх дзяржавах (у Спарце, на востраве Крыт і інш.).

сі́стала

(гр. systole = скарачэнне, сцісканне)

рытмічнае скарачэнне мышцы сэрца, пры якім кроў нагнятаецца ў артэрыяльную сістэму; разам з дыясталай (расслабленнем мышцы сэрца) складае цыкл сардэчнай дзейнасці.

сістэ́ма

(гр. systema = цэлае, складзенае з частак, злучэнне)

1) сукупнасць заканамерна звязаных паміж сабой элементаў (прадметаў, з’яў, поглядаў, ведаў і г.д.), якія складаюць пэўнае цэласнае ўтварэнне, адзінства;

2) пэўны парадак у размяшчэнні і сувязі частак чаго-н. (напр. с. механізмаў);

3) форма арганізацыі чаго-н. (напр. выбарчая с.);

4) сукупнасць прынцыпаў, якія служаць асновай якога-н. вучэння (напр. філасофская с. Гегеля);

5) форма грамадскага ладу (напр. дзяржаўная с.);

6) сукупнасць устаноў, аб’яднаных у адно цэлае (напр. с. Акадэміі навук);

7) сукупнасць органаў, якія маюць агульную функцыю (напр. нервовая с.);

8) канструкцыя (напр. с. самалёта);

9) геал. сукупнасць пластоў горных парод, якія ўтварыліся на працягу геалагічнага перыяду;

10) звычайнае, рэгулярнае, прывычнае.

сістэматызава́ць

(фр. systématiser, ад гр. systema = цэлае, складзенае з частак, злучэнне)

размяшчаць што-н. у вызначаным парадку і сувязі частак, прыводзіць у сістэму.

сістэматыза́цыя

(фр. systematisation, ад гр. systema = цэлае, складзенае з частак, злучэнне)

размяшчэнне чаго-н. у вызначаным парадку і сувязі частак, прывядзенне ў сістэму.