Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

абле́т, ‑у, м.

Разм. Тое, што будучы зрэзаным, ссечаным, праляжала ўсё лета, аблетавала (гл. аблетаваць у 2 знач.).

абле́таваць, ‑туе; зак.

1. Астацца з зімы на лета. Сена ў стозе аблетавала.

2. Праляжаўшы лета, высахнуць (пра дровы і пад.).

абле́так, ‑тка, м.

Абл. Жывёліна ва ўзросце двух год; жывёліна, якая пералетавала. Ён [Сымон] гадае так і гэтак Ды глядзіць у гушчарняк, Як ваўчок, як той аблетак, Ды не вырвацца ніяк. Колас.

•••

На аблетак — каб аблетавала, праляжала лета (звычайна пра дровы). Бацька нават не паспеў навазіць і накалоць на аблетак дроў, як нечакана снег узяўся вадою. Сабаленка.

абле́тнік, ‑у, м.

Абл. Дровы, нарыхтаваныя вясною на зіму. [Сыс:] — Як у школу дровы вазілі, і табе б сухога аблетніку шуркі са дзве скінулі б. Вітка.

аблёт, ‑у, М ‑лёце, м.

Дзеянне паводле дзеясл. аблётваць — аблётаць і аблятаць — абляцець (у 1–3 знач.).

аблётаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад аблётаць.

аблётацца, ‑аецца; зак.

Зрабіцца лётнай, здольнай збіраць нектар (пра пчалу); зрабіцца прыгодным для лётання (пра самалёт і пад.).

аблётаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае і аблята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Лётаючы, пабываць у многіх месцах. Аблётала, напэўна, сотні кветак За кожнай кропелькай пчала. Корбан. // перан. Разм. За кароткі час пабываць у многіх месцах. [Вова] і праўда назаўтра аблётаў увесь горад. Марціновіч.

2. Выпрабаваць; праверыць у выпрабавальным палёце самалёт, дырыжабль і пад. Аблётаць новыя машыны.

аблётваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да аблётаць.

абліва́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. абліваць — абліць і аблівацца — абліцца.

2. Водная працэдура. Ранішнія абліванні і абціранні.