Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

-колечы, часціца.

Абл. Ужываецца ў спалучэнні з пытальна-адноснымі займеннікамі і займеннікавымі прыслоўямі і надае ім значэнне неазначальнасці, напрыклад: хто-колечы, што-колечы, дзе-колечы, як-колечы. — Кажу табе, Рыгор, нічога.. Я як-колечы, а ты.. а табе будзе месца... Гартны.

-моль, нескл., м.

У музыцы — тое, што і мінор (ужываецца з літарным абазначэннем ноты). Саната а‑моль.

[Іт. molle — мяккі.]

-небудзь, часціца.

Ужываецца як другая частка неазначальных займеннікаў і прыслоўяў, напрыклад: хто-небудзь, што-небудзь, які-небудзь, куды-небудзь, дзе-небудзь.

-то, часціца вылучальная.

Ужываецца ў сказах пры вылучэнні, падкрэсліванні слова, да якога адносіцца. [Жданаў:] — Так-то яно так, але трэба нешта і нам рабіць. Гурскі. Брат-то ты мой, але еш хлеб свой. Машара. [Астап:] — А не дай жа ты ліха, зусім забыўся. Дзяўчына здарожылася, дзяўчына калі-то мела ў роце, а тут зубы загаварваю, даруй мне старому... Лынькоў.

...-юнкер, ‑а, м.

Другая састаўная частка складаных слоў, якія абазначалі некаторыя званні ў дарэвалюцыйнай Расіі, пераважна ваенныя, напрыклад: камер-юнкер, штык-юнкер.

...актны, ‑ая, ‑ае.

Другая частка складаных прыметнікаў, першая частка якіх лічэбнік, што паказвае на колькасць актаў. Трохактная камедыя. Аднаактны балет.

...ана,

Другая частка складана-скарочаных слоў, якая сама з’яўляецца скарачэннем слоў: аддзел народнай асветы, напрыклад: райана, гарана, аблана.

...бальны, ‑ая, ‑ае.

Другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: роўны столькім балам, колькі паказвае першая частка гэтых слоў, напрыклад: пяцібальны, дзевяцібальны.

...валентны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Другая састаўная частка складаных слоў, якія абазначаюць: здольны злучацца з атамамі іншага элемента ў прапорцыі, вызначанай у адносінах да вадароду і паказанай першай часткай слова, напрыклад: аднавалентны, двухвалентны, полівалентны.

...варэнне, ‑я, н.

Другая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае прыгатаванне тых ці іншых прадуктаў шляхам варкі, напрыклад: мылаварэнне, піваварэнне.