Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

ача́г, ‑а, м.

1. Прыстасаванне, дзе распальваюць і падтрымліваюць агонь. Над ачагом вісеў чайнік. Бяганская.

2. Сімвал роднага дому, сям’і. Сямейны ачаг. □ Дзіўнае, аднак, стварэнне чалавек. То падымаецца высока ў паднябессе, то апускаецца на зямлю, да роднага ачага, удыхаючы яго салодкі пах. Асіпенка.

3. Месца, цэнтр распаўсюджання чаго‑н. Ачаг пажару, вайны, хваробы. Ачагі землетрасення.

ачаго́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да ачага (у 1 знач.).

ачалаве́чанне, ‑я, н.

Стан паводле знач. дзеясл. ачалавечыцца.

ачалаве́чаны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад ачалавечыць.

ачалаве́чванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. ачалавечвацца — ачалавечыцца.

ачалаве́чвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да ачалавечыцца.

2. Зал. да ачалавечваць.

ачалаве́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да ачалавечыць.

ачалаве́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Стаць падобным на чалавека, набыць уласцівасці чалавека. // Стаць чалавечным, гуманным.

ачалаве́чыць, ‑вечу, ‑вечыш, ‑вечыць; зак., каго-што.

Надзяліць каго‑, што‑н. уласцівасцямі чалавека. // Развіць уласцівасці чалавека ў кім‑, чым‑н.; зрабіць чалавечным, гуманным.

ачамярэ́лы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Які стаў горкі, як чэмер; які надакучыў, абрыдзеў.