Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

напас, , м.

Ступень адкормленасці жывёлы.

напасвіцца, ; зак.

Наесціся на пашы, многа папасвіцца (пра жывёлу, птушак).

напасвіць, ; зак.

Пасучы на пашы, накарміць (пра жывёлу, птушак).

  • Н. кароў.

напаследак, прысл.

Пад канец, завяршаючы што-н.

Доўга спрачаліся, н. палаяліся.

напасці, ; зак.

  1. Кінуцца на каго-, што-н. з варожым намерам, а таксама наогул пачаць дзейнічаць супраць каго-н. з варожай мэтай.

    • Звер напаў на чалавека.
    • Н. на суседнюю краіну.
  2. Рэзка, адмоўна выступіць супраць каго-н., чаго-н.

    • Н. на сваіх крытыкаў.
  3. З прагнасцю пачаць што-н. рабіць (разм.).

    • Н. на ежу.
    • На капусту напаў вусень.
  4. Выпадкова натрапіць на што-н. пажаданае.

    • Н. на ягаднае месца.
    • Н. на воўчы след.
  5. Раптоўна ахапіць, з’явіцца (пра душэўны стан).

    • Напаў кашаль.
    • На мяне напала роспач.

  • Не на таго напаў (нарваўся) (разм., часта іран.) — маеш справу не з тым, на каго разлічваў.

|| незак. нападаць, .

|| наз. нападзенне, .

напасць, , ж. (разм.).

Бяда, няшчасце.

  • Што за н. такая.
  • Ад напасці і чорт плача (з нар.).

напаткацца, ; зак.

  1. Ідучы, едучы, сустрэцца з кім-н., трапіцца каму-н. насустрач.

    • Па дарозе яму напаткаўся паляўнічы.
  2. Сустрэцца, трапіцца пры чытанні, у рабоце і пад.

    • У кнізе нечакана напаткаліся цікавыя звесткі.

напаткаць, ; зак.

  1. Ідучы або едучы, сустрэць каго-н., натрапіць на каго-, што-н.

    • Н. воўка.
  2. перан. Здарыцца, спасцігнуць (пра бяду, няшчасце і пад.).

    • Пад старасць яго напаткала гора.

напаў...

Першая частка складаных слоў, якая абазначае:

  1. напалову з чым-н., напр. напаўшарсцяны;
  2. не зусім, не да канца, напр. напаўмёртвы, напаўзабыты;
  3. палавіна таго, аб чым гаворыцца ў другой частцы, напр. напаўсфера.

напаўасветлены, .

Слаба, недастаткова асветлены.

  • Напаўасветленая зала.