Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

дапытаць, ; зак.

Зрабіць допыт.

  • Д. абвінавачанага.

|| незак. дапытваць, .

дапытваны, , м.

Той, у якога робяць допыт.

  • Д. аказаўся невінаваты.

дапытлівы, .

  1. Які імкнецца ўсё зразумець, пазнаць.

    • Гэта быў д. чалавек.
  2. Праніклівы, здольны многае заўважыць, прадбачыць.

    • Д. розум.
    • Абвесці дапытлівым позіркам пакой.

|| наз. дапытлівасць, .

дап’яна, прысл.

Да поўнага ап’янення.

  • Напаіць д.

дапятроўскі, .

Які адносіцца к перыяду да царавання Пятра

  • Дапятроўская эпоха.

дапяць, ; зак. (разм.).

  1. да каго-чаго. Дайсці, дабрацца куды-н.

    • Ратуючыся, ён аж да Масквы дапяў.
  2. чаго. Дамагчыся, дасягнуць чаго-н.

    • Галавой наложыць, а свайго дапне.
  3. Зразумець што-н.

    • Слухаў, слухаў, але не адразу дапяў.

|| незак. дапінаць, .

дапячы, ; зак.

  1. Скончыць пячы; пекучы, давесці да поўнай гатоўнасці.

    • Д. хлеб.
  2. чаго. Спячы дадаткова.

    • Д. бліноў.
  3. перан., каму і без дапаўнення.

    • Вывесці з раўнавагі, даняць.
    • Сваімі дакорамі і папрокамі ён усім дапёк.

|| незак. дапякаць, .

дар, , м.

  1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.

    • Дары прыроды.
    • Прынесці што-н. у д.
  2. Талент, здольнасць.

    • Д. пісьменніка.
  3. мн. Хлеб і віно, над якімі адбываецца хрысціянскае богаслужэнне.

    • Святыя дары.

  • Божы дар — усё, што даецца ад прыроды.

  • Дары данайцаў — падарункі, якія нясуць небяспеку і гібель.

  • Дар за дар — паслуга за паслугу.

  • Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.

дарабіць, ; зак.

  1. Скончыць работу.

    • Д. панчоху.
  2. Прырабіць што-н. да чаго-н.

    • Д. ножку да стала.
    • Д. ключ.
  3. Давесці да патрэбнага ўзроўню.

    • Д. праект забудовы.

|| незак. дарабляць, .

|| наз. даробка, .

даравальны, .

Такі, які можна дараваць.

  • Д. ўчынак.

  • Даравальная граната — акт аб дадзеных каму-н. ільготах, прывілеях.