Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

напраўшчык, , м.

Майстар па напраўцы чаго-н.

  • Н. брытваў.

|| ж. напраўшчыца, .

напрацавацца, ; зак.

Папрацаваць многа, уволю, стаміцца ад працы.

напрост, прысл.

  1. Не звязваючы (у снапы), свабодна.

    • Класці жыта н.
  2. Нацянькі, карацейшым шляхам (абл.).

    • Беглі людзі н.

напроці, прысл. і прыназ. (разм.).

  1. прысл. Тое, што і насупраць, насупроць.

    • Сядзець н.
  2. прыназ. Прама перад кім-н.

    • Зося сядзела н. старшыні.

напружанне, , н.

  1. гл. напружыць.

  2. Сканцэнтраванне намаганняў, затрата вялікай энергіі, сіл для ажыццяўлення чаго-н.

    • Слухаць з напружаннем.
  3. Ненатуральнае становішча, напружанасць у якой-н. галіне дзейнасці.

    • Н. міжнародных адносін.
  4. Велічыня, якая характарызуе сілу ціску або расцяжэння, што прыходзіцца на адзінку плошчы цвёрдага цела (спец.).

  5. Велічыня, якая характарызуе работу электрычных сіл пры перамяшчэнні электрычнага зараду (спец.).

    • Электрычнае н.

напружаны, .

  1. Які знаходзіцца ў стане напружання.

    • Напружаныя мускулы.
  2. Які патрабуе затраты вялікіх сіл, увагі.

    • Напружаная праца.
    • Н. час.
  3. Складаны, цяжкі, які патрабуе ўрэгулявання.

    • Напружаныя міжнародныя адносіны.
  4. Які выражае напружанне, ненатуральны.

    • Н. шэпт.

|| наз. напружанасць, .

напружыць, ; зак.

  1. Зрабіць пругкім.

    • Н. мускулы.
  2. Узмацніць, павысіць ступень праяўлення чаго-н.

    • Н. зрок.
    • Н. слых.
    • Н. голас.
    • Н. памяць.

|| незак. напружваць, .

|| наз. напружанне, .

напрыклад

Ужыв. пры пералічэнні, пры паясненні слова ў сказе ў знач.: для прыкладу.

  • Н., можна пайсці ў кіно, у тэатр.

напрэгчы, ; зак.

Тое, што і напражыць.

напсаваць, ; зак.

  1. чаго. Сапсаваць нейкую колькасць чаго-н.

    • Н. матэрыялу.
  2. Прынесці шкоду.

    • Н. справе.