Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

успрыманне, , н.

Непасрэднае пачуццёвае адлюстраванне рэчаіснасці ў свядомасці, здольнасць успрымаць, адрозніваць і засвойваць з’явы навакольнага свету.

  • Законы ўспрымання.
  • Нашы ўспрыманні і ўяўленні.

успрыняць, ; зак.

Зразумець і засвоіць.

|| незак. успрымаць, .

успухаць, ; незак.

Тое, што і пухнуць.

успухлы, .

Які ўспух.

  • Успухлая губа.

успушыцца, ; зак. (разм.).

Раздуцца (пра жывот).

|| незак. успушвацца, .

успырхнуць, ; зак.

Пырхнуўшы, узляцець.

|| незак. успырхваць, .

успыхнуць, ; зак.

  1. Раптоўна разгарэцца, загарэцца.

    • Успыхнула запалка.
    • Успыхнуў пажар.
  2. перан. Раптоўна пачацца, узнікнуць (пра пачуцці, грамадскія ўзрушэнні і пад.).

    • Успыхнуў бой.
    • Успыхнула сварка.
  3. перан. Пачырванець (ад хвалявання, збянтэжанасці і пад.).

|| незак. успыхваць, .

|| наз. успышка, .

  • У. бензіну.
  • У. тыфу.

уссадзіць, ; зак.

  1. Падняўшы, пасадзіць, паставіць на што-н.

    • У. дзіця на воз.
  2. Шчыльна насадзіць, надзець што-н.

    • У. вілкі на вілачнік.

|| незак. уссаджаваць, .

уссесці, ; зак. (разм.).

  1. Наваліцца ўсім сваім цяжарам.

    • Двое ўсселі на аднаго.
  2. Сесці куды-н. у вялікай колькасці.

    • Мурашкі ўсселі на ногі.
  3. перан. З лютасцю напасці.

    • Глядзі, уссядуць сабакі — не абаронішся.
  4. Неўзлюбіўшы каго-н. ці раззлаваўшыся на каго-н., пачаць папракаць, чапляцца.

    • Усселі на чалавека і не даюць яму жыцця.

уссунуць, ; зак.

  1. Сунучы, падняць наверх.

    • У. бэльку на зруб.
  2. Абуць, надзець (звычайна наспех, часова; разм.).

    • У. боты набасанож.

|| незак. усоўваць, .