няха́й, часц. і злуч.
1. часц. Утварае загадны лад дзеяслова са знач. загаду, неабходнасці, заахвочвання.
Н. працуюць.
Н. звіняць з расою косы.
2. часц. У спалучэнні з часціцай «бы» выражае дапушчэнне з адценнем пажадання магчымасці дзеяння, якое не адбылося.
Н. бы самі так папрацавалі.
3. часц. У сказах з дзеясловамі загаднага ладу ўзмацняе пажаданне (разм.).
Н. ты згары!
4. злуч. уступальны. Хоць; нягледзячы на тое, што.
Задача н. цяжкая, але выканальная.
◊
Няхай бог крые (мінуе, ратуе, бароніць) (разм.) — ужыв. як пажаданне пазбаўлення ад чаго-н. непрыемнага.
Няхай яго (яе, іх, цябе, вас) немач (разм.) — праклён са знач. «чорт яго (яе, іх, цябе, вас) бяры».
няхва́тка, -і, ДМ -тцы, ж.
1. каго-чаго. Адсутнасць каго-, чаго-н. у неабходнай колькасці; недахоп чаго-н.
Н. часу.
Н. спецыялістаў.
2. чаго і ў чым. Адсутнасць дастатковых сродкаў для існавання; нястача.
Яны не ведаюць няхваткі ў прадуктах харчавання.
няхо́джаны, -ая, -ае.
Такі, па якім не хадзілі, не ходзяць.
Няходжаныя мясціны.