Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

перачу́ць, -чу́ю, -чу́еш, -чу́е; зак., што.

1. Даведацца з чужых размоў, пачуць пра многае.

Многае перачула ад людзей.

2. Адчуць, зведаць усё, многае.

Давялося многае перажыць, п.

перачыта́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

1. Прачытаць нанава.

П.

Кузьму Чорнага.

2. Прачытаць многа чаго-н.

П. усе газеты.

|| незак. перачы́тваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).

перашале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

1. Ашалець — пра ўсіх, многіх.

Што вы ўсе перашалелі тут?

2. Пасля буйнага, разгульнага жыцця супакоіцца, стаць разважлівым.

З цягам часу хлопец перашалее, адумаецца.

перашко́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -ко́д, ж.

1. Тое, што затрымлівае якія-н. дзеянні або развіццё чаго-н., стаіць на шляху ажыццяўлення чаго-н.

Пераадольваць перашкоды.

Бюракратычныя перашкоды.

2. Тое, што перагароджвае шлях, затрымлівае перамяшчэнне.

Паласа перашкод (мясцовасць са штучнымі канавамі, загародамі і пад.; спец.). Бег з перашкодамі.

перашко́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; -джаны; зак.

З’явіцца перашкодай для каго-, чаго-н., не даць магчымасці здзейсніць што-н.

Вайна перашкодзіла скончыць інстытут.

Яму перашкодзілі працаваць.

|| незак. перашкаджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

перашрубава́ць, -бу́ю, -бу́еш, -бу́е; -бу́й; -бава́ны; зак., што.

1. Зашрубаваць нанава.

2. Шрубуючы, сапсаваць нарэзку.

|| незак. перашрубо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. перашрубо́ўванне, -я, н.

перашы́ек, -ы́йка, мн. -ы́йкі, -ы́йкаў, м.

Паласа сушы, якая злучае два мацерыкі ці знаходзіцца паміж двума воднымі масівамі.

Суэцкі п.

|| прым. перашы́ечны, -ая, -ае.

перашы́ць, -ы́ю, -ы́еш, -ы́е; -ы́ты; зак., што.

Перарабіць (пашытае), пашыць па-іншаму.

П. сукенку.

|| незак. перашыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. перашыва́нне, -я, н. і перашы́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж.

|| прым. перашы́вачны, -ая, -ае.

Перашывачная майстэрня.

перашэ́птвацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

Перагаворвацца шэптам.

П. на сходзе.

Дрэвы перашэптваюцца (перан.).

пераэкзамено́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -но́вак, ж.

Паўторны экзамен (пасля нездавальняючага адказу на першым).

П. па матэматыцы.