Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

селязёнка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Крывятворны орган, размешчаны ў брушной поласці арганізма пазваночных жывёл і чалавека, які ўдзельнічае ў абмене рэчываў і выконвае ахоўныя функцыі.

|| прым. селязёначны, -ая, -ае.

селяні́н, -а, мн. сяля́не і (з ліч. 2, 3, 4) селяні́ны, сяля́н, м.

Жыхар вёскі, які заняты апрацоўкай зямлі, вырошчваннем сельскагаспадарчых культур і развядзеннем сельскагаспадарчай жывёлы як сваёй асноўнай работай.

|| ж. сяля́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.

|| прым. сяля́нскі, -ая, -ае.

сем, сямі́, Т сямю́, ліч. кольк. Лік, лічба і колькасць 7.

С. разоў адмерай, а раз адрэж (прыказка).

|| парадк. сёмы, -ая, -ае.

сема́нтыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

1. У мовазнаўстве: значэнне, сэнс (моўнай адзінкі).

С. слова.

С. сказа.

С. граматычных форм.

2. Тое, што і семасіялогія.

|| прым. семанты́чны, -ая, -ае.

семасіяло́гія, -і, ж.

Раздзел мовазнаўства, які вывучае значэнні слоў і выразаў, а таксама змены гэтых значэнняў.

|| прым. семасіялагі́чны, -ая, -ае.

семафо́р, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Сігнальнае прыстасаванне на чыгунцы, якое паведамляе, што пуць свабодны або заняты.

2. У флоце: спосаб зрокавай сігналізацыі флажкамі, рукамі або пры дыпамозе спецыяльнага апарата.

|| прым. семафо́рны, -ая,-ае.

се́мдзесят, сямідзесяці́, Т сямю́дзесяццю, ліч. кольк. Лік і колькасць 70.

С. гадоў народнаму музею.

Паехаць за с. кіламетраў у горад.

Пад с. гадоў каму-н. (хутка будзе 70 гадоў).

|| парадк. сямідзяся́ты, -ая, -ае.

семе́стр, -а, мн. -ы, -аў, м.

Навучальнае паўгодцзе ў вышэйшых ці спецыяльных сярэдніх навучальных установах.

|| прым. семе́стравы, -ая, -ае.

се́мечка, -а, мн. -і, -чак, н.

1. гл. семя.

2. Адно семя ў плодзе якой-н. расліны; зярнятка.

С. гарбуза.

С. грушы.

|| прым. се́мечкавы, -ая, -ае.

семіётыка, -і, ДМ -тыцы, ж.

Навука, якая вывучае найбольш агульныя ўласцівасці знакаў і знакавых сістэм.

|| прым. семіяты́чны, -ая, -ае.