Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

пераара́ць, -ру́, -рэ́ш, -рэ́; -ро́м, -раце́, -ру́ць; -ры́; -ра́ны і пераво́раны; зак.

1. што. Узараць занава.

П. бульбянішча.

2. што і чаго. Узараць усё, многае.

Колькі зямлі пераараў за свой век.

3. што. Правесці баразну ўпоперак чаго-н.

П. дарогу.

|| незак. пераво́рваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераво́рванне, -я, н.

пераатэстава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак., каго (што).

Атэставаць нанава з мэтай праверкі кваліфікацыі, зацвярджэння ў новым званні.

П. навуковых супрацоўнікаў.

|| незак. пераатэсто́ўваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераатэста́цыя, -і, ж.

Прайсці пераатэстацыю.

пераахаладзі́ць, -ладжу́, -ло́дзіш, -ло́дзіць; -ло́джаны; зак., каго-што.

Ахаладзіць надта моцна або ніжэй за вызначаную тэмпературу.

|| незак. пераахало́джваць, -аю, -аеш, -ае.

|| звар. пераахаладзі́цца, -ладжу́ся, -ло́дзішся, -ло́дзіцца; незак. пераахало́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца.

|| наз. пераахаладжэ́нне, -я, н.

пераацані́ць, -цаню́, -цэ́ніш, -цэ́ніць; -цэ́нены; зак., каго-што.

1. Ацаніць нанава.

П. тавары.

2. Ацаніць занадта высока.

П. свае здольнасці.

|| незак. пераацэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераацэ́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

П. каштоўнасцей (таксама перан.: карэнны перагляд сваіх поглядаў, думак, ацэнак).

перабазі́равацца, -руюся, -руешся, -руецца; -руйся; зак.

Перамясціцца на новую базу.

|| наз. перабазі́раванне, -я, н. і перабазіро́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж. (разм.).

перабазі́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны; зак., каго-што.

Перамясціць, перавесці на новую базу.

П. завод на новае месца.

|| наз. перабазі́раванне, -я, н. і перабазіро́ўка, -і, ДМ -ўцы, мн. -і, -ро́вак, ж. (разм.).

перабале́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -лі́ць; зак.

Перастаць балець, супакоіцца.

Палец перабалеў.

пераба́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., каго-што (разм.).

Пабачыць многа або многіх, зазнаць многае.

Колькі я ўсяго перабачыў за сваё жыццё.

перабе́гчы, -бягу́, -бяжы́ш, -бяжы́ць; -бяжы́м, -бежыце́, -бягу́ць; -бе́г, -гла; -бяжы́; зак.

1. што і праз (цераз) што. Бягом пераадолець якую-н. прастору.

П. дарогу.

2. Бягом перамясціцца на другое месца.

П. з аднаго акопа ў другі.

3. перан. Перайсці на бок праціўніка (разм.).

|| незак. перабяга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. перабе́г, -у, м. і перабе́жка, -і, ДМ -жцы, мн. -і, -жак, ж.

Рабіць перабежкі.

перабе́жчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Той, хто перабег на бок праціўніка.

|| ж. перабе́жчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.