Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дыліжа́нс, -а, мн. -ы, -аў, м. (гіст.).

Мнагамесная карэта для перавозкі пасажыраў і пошты.

|| прым. дыліжа́нсавы, -ая, -ае.

дыло́гія, -і, мн. -і, -гій, ж.

Два творы аднаго аўтара, якія аб’яднаны агульнай задумай і пераемнасцю сюжэта.

|| прым. дылагі́чны, -ая, -ае.

дым, -у, мн. дымы́, -о́ў, м.

Лятучыя прадукты гарэння з дробнымі часцінкамі вугалю, што ўзнімаюцца ў паветра ў выглядзе цёмных клубоў.

Не бывае дыму без агню (з нар.).

Пайсці з дымам (разм.) — марна прапасці.

Пускаць дым у вочы (разм.) — ствараць ілжывае ўражанне аб чым-н.

У дым (разм.) — вельмі моцна, да крайнасці напіцца, быць п’яным.

|| памянш. дымо́к, -мку́, м.

|| прым. дымавы́, -а́я, -о́е.

Дымавая заслона.

Дымавая шашка.

дыма...

Першая састаўная частка складаных слоў са знач. дым, дымавы, напр.: дымаадвод, дымаадсос, дымагенератар, дымамаскіроўка, дыманепранікальны, дымаўлоўнік, дымаход.

дымага́рны, -ая, -ае.

У выразе: дымагарная труба (спец.) — труба ў паравым катле, па якой праходзяць з топкі газы, што награваюць ваду.

дыма́р, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Прылада для акурвання пчол дымам.

|| прым. дыма́рны, -ая, -ае.

дымахо́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Канал для выхаду дыму з печы (топкі) у комін.

|| прым. дымахо́дны, -ая, -ае.

дыме́ць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -мі́ць; незак.

Дрэнна гарэць, вылучаючы вялікую колькасць дыму; выпускаць дым.

Печка пачала д.

Дровы дымяць.

дымі́цца, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -і́цца; незак.

1. Выпускаць дым; тлець, вылучаючы многа дыму.

Галавешка дымілася на вогнішчы.

2. перан. Вылучаць пару.

Пасля дажджу дымілася зямля.

У лагчыне дыміўся туман.

дымі́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць; незак.

1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Кепска гарэць, даючы многа дыму.

Газніца дыміць.

2. чым. Курыць, пускаючы дым.

Д. папяросай.

|| зак. надымі́ць, -млю́, -мі́ш, -мі́ць; -мі́м, -міце́, -мя́ць.