Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дыкта́тар, -а, мн. -ы, -аў, м.

1. Кіраўнік, які карыстаецца неабмежаванай уладай.

2. перан. Той, хто паводзіць сябе ў адносінах да іншых уладарна і нецярпіма.

|| прым. дыкта́тарскі, -ая, -ае.

дыктату́ра, -ы, мн. -ы, -ту́р, ж.

Нічым не абмежаваная дзяржаўная ўлада, якая апіраецца на сілу пануючага класа.

Дыктатура пралетарыяту — улада рабочага класа, якая ўсталявалася ў Расіі пасля 1917 г. ў выніку сацыялістычнай рэвалюцыі.

дыктафо́н, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор для запісу і ўзнаўлення маўлення.

|| прым. дыктафо́нны, -ая, -ае.

Д. запіс.

дыкто́ўка, -і, ДМо́ўцы, ж.

1. гл. дыктаваць.

2. мн. -і, -то́вак. Тое, што і дыктант.

ды́кцыя, -і, ж.

Вымаўленне, ступень выразнасці ў вымаўленні слоў пры размове, чытанні, спяванні і пад.

Добрая д.

|| прым. дыкцы́йны, -ая, -ае.

ды́лда, -ы, ДМ -лдзе, мн. -ы, -аў, ж. (разм., пагард.).

Пра высокага нязграбнага чалавека.

дыле́ма, -ы, мн. -ы, -ле́м, ж.

1. Меркаванне, паводле якога прадмету прыпісваюцца дзве супярэчлівыя прыметы, якія выключаюць магчымасць трэцяй (спец.).

2. Становішча, пры якім выбар аднаго з двух супрацьлеглых рашэнняў аднолькава цяжкі.

Стаяць перад складанай дылемай.

ды́лер, -а, мн. -ы, -аў, м.

Асоба, фірма, банк, што займаюцца перапродажам тавараў, купляй-продажам каштоўных папер, валюты і пад. і дзейнічаюць за свой кошт і ад свайго імя.

|| прым. ды́лерскі, -ая, -ае.

дылета́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто займаецца навукай ці мастацтвам без спецыяльнай падрыхтоўкі, маючы толькі павярхоўнае ўяўленне аб прадметах свайго занятку.

Д. у музыцы.

Д. у мовазнаўстве.

|| ж. дылета́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дылета́нцкі, -ая, -ае.

дылетанты́зм, -у, м. і дылета́нцтва, -а, н.

Дылетанцкія адносіны да таго, што патрабуе спецыяльных прафесійных ведаў.