Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ахмяле́лы, -ая, -ае.

1. Які знаходзіцца ў стане ахмялення.

2. перан. Пра чалавека, які да самазабыцця захоплены, узрушаны чым-н.

А. ад радасці.

ахмяле́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак. (разм.).

1. Стаць п’яным, ап’янець.

А. ад гарэлкі.

2. перан. Захапіцца да самазабыцця, узрушыцца.

А. ад шчасця.

а́хнуць, -ну, -неш, -не; -ні; зак. (разм.).

1. Аднакратна моцна выкрыкнуць «ах!», выказваючы якое-н. пачуццё: захапленне, здзіўленне, шкадаванне, страх, смутак і пад.

Жанчына ахнула.

2. Моцна ўдарыць па чым-н.; выбухнуць, разарвацца, стрэліць, абрушыцца і г.д.

А. палкай па галаве.

|| незак. а́хаць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. а́ханне, -я, н.

ахо́ва, -ы, ж.

1. гл. ахоўваць.

2. Група (людзей, караблёў і пад.), якая ахоўвае каго-, што-н.

Берагавая а.

Выставіць ахову.

А. працы.

ахо́п гл. ахапіць.

ахо́пліваць гл. ахапіць.

ахо́пны гл. ахапіць.

ахо́ўваць, -аю, -аеш, -ае; незак., каго-што.

1. Абараняць ад чыйго-н. нападу, вартаваць, сцерагчы.

Чыгунку ахоўвала ўзмоцненая варта.

2. Берагчы, шанаваць.

А. прыроду.

3. Засцерагаць ад чаго-н. шкоднага.

А. ад сонца.

|| зак. ахава́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. ахо́ва, -ы, ж.

ахо́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Асоба, што ахоўвае, сцеражэ каго-, што-н.; вартаўнік.

2. Той, хто беражэ, шануе каго-, што-н.

А. сям’і.

|| ж. ахо́ўніца, -ы, мн. -ы, -ніц.

ахо́ўны, -ая, -ае.

1. Які нясе ахову або ахоўваецца.

Ахоўная зона.

Ахоўная служба.

2. Які засцерагае, ахоўвае ад чаго-н. шкоднага.

Ахоўнае лесанасаджэнне.

Ахоўныя акуляры.