Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

перакуры́ць, -уру́, -у́рыш, -у́рыць; -у́раны; зак.

1. што. Курачы, паспрабаваць (многа гатункаў тытуню).

П. нямала розных цыгарэт.

2. Многа накурыўшыся, прычыніць сабе шкоду.

Перакурыў, цяпер баліць галава.

3. Зрабіць кароткі перапынак для курэння (разм.).

|| незак. пераку́рваць, -аю, -аеш, -ае.

перакуса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.

Пакусаць, скусаць (многіх, у многіх месцах).

Сабака перакусаў многіх прахожых.

перакусі́ць, -ушу́, -у́сіш, -у́сіць; -у́шаны; зак.

1. што. Кусаючы, раздзяліць.

П. саломінку.

2. чаго і без дап. З’есці чаго-н. нямнога, паесці збольшага; закусіць.

П. перад адыходам.

|| незак. пераку́сваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. пераку́сванне, -я, н. і пераку́ска, -і, ДМу́сцы, ж. (да 2 знач.).

пераку́ска, -і, ДМу́сцы, ж.

1. гл. перакусіць.

2. мн. -і, -сак. Ежа, якой перакусваюць.

пералаві́ць, -лаўлю́, -ло́віш, -ло́віць; -ло́ўлены; зак., каго (што).

Злавіць усіх, многіх.

П. уцекачоў.

пералажы́ць, -лажу́, -ло́жыш, -ло́жыць; -ло́жаны; зак., каго-што.

Тое, што і перакласці (у 1—4 знач.).

|| наз. пералажэ́нне, -я, н.

перала́зіць¹ гл. пералезці.

перала́зіць², -ла́жу, -ла́зіш, -ла́зіць; зак. (разм.).

Лазячы, пабыць усюды.

П. усе куткі.

пералама́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ло́міцца; зак.

1. Паламацца напалам.

Палка пераламалася.

2. Паламацца — пра ўсё, многае.

Крэслы пераламаліся.

|| незак. перало́млівацца, -аецца (да 1 знач.) і перало́мвацца, -аецца (да 1 знач.).

пералама́ць, -ламлю́, -ло́міш, -ло́міць; -ламі; -лама́ны; зак.

1. што. Зламаць напалам, на часткі.

П. палку.

2. што. Паламаць усё, многае.

Вецер пераламаў усе дрэвы.

3. перан., каго-што. Перамяніць чый-н. характар, звычкі, паводзіны, прымусіць стаць іншым.

Гэтага чалавека цяжка п.

П. свой характар.

|| незак. перало́мліваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.) і перало́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 і 3 знач.).