Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

уя́ва, -ы, мн. -ы, уя́ў, ж. (разм.).

1. Тое, што і уяўленне.

Перад ім ва ўяве прамільгнулі знаёмыя вобразы.

Не мець уявы пра што-н.

2. Напамінак, вобраз, прымета.

Уявы вясны.

уяві́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., уя́віцца; зак., каму.

Узнікнуць ва ўяўленні або (безас.) здацца, паказацца.

Яму ўявілася будучае.

Мне ўявілася, што наперадзе — абрыў.

|| незак. уяўля́цца, -я́ецца.

уяві́ць, уяўлю́, уя́віш, уя́віць; уя́ўлены; зак., каго-што.

1. У думках скласці вобраз каго-, чаго-н.

У. рысы дарагога чалавека.

2. Палічыць, дапусціць.

Я не магу ў., што ў нас магло адбыцца такое.

3. заг., у знач. пабочн. сл. уяві, уяві сабе. Ужыв. для падкрэслівання чаго-н. дзіўнага, цікавага.

|| незак. уяўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е (у 3 знач. — толькі ў форме 2 ас. адз. л.).

уяда́цца¹ гл. уесціся¹.

уяда́цца² гл. уесціся².

уяда́ць гл. уесці.

уязджа́ць гл. уехаць.

уязны́ гл. уехаць.

уяўле́нне, -я, мн. -і, -яў, н.

1. Стварэнне ў думках вобраза каго-, чаго-н. ці ўзнаўленне ў свядомасці атрыманых раней успрыманняў, а таксама канкрэтны вобраз прадмета ці з’явы, які раней уздзейнічаў на органы пачуццяў, а ў гэты момант непасрэдна не ўспрымаецца свядомасцю.

Ва ўяўленні паўсталі эпізоды вайны.

Зрокавыя ўяўленні.

2. Псіхічны працэс, які заключаецца ў стварэнні новых вобразаў на аснове ўжо наяўных шляхам іх пераўтварэння (спец.); творчая фантазія.

У. мастака.

3. Разуменне, веданне чаго-н.

Не мець ніякага ўяўлення пра што-н. Скласці сабе ў. пра што-н.

уя́ўны, -ая, -ае.

Які існуе ва ўяўленні або мажлівы тэарэтычна.

Уяўная небяспека.

Уяўная лінія.

Уяўны лік — у матэматыцы: квадратны корань з адмоўнага ліку.

|| наз. уя́ўнасць, -і, ж.