урэмі́я, -і, ж.
Самаатручэнне арганізма рэчывамі, якія затрымліваюцца ў ім пры хваробе нырак.
|| прым. урэмі́чны, -ая, -ае.
урэ́шце.
1. прысл. Пасля ўсяго, напаследак, нарэшце.
Ён у. паявіўся.
2. у знач. далучальнага злуч. Ужыв. для далучэння асобнага слова ці цэлага сказа.
Гул слабеў, у. знік зусім.
3. у знач. пабочн. сл. Паказвае на завяршэнне працэсу, дзеяння, з’явы.
Ну, я, у., скончыла сваю работу.
4. у знач. пабочн. сл. Ужыв. як выражэнне крайняй ступені незадавальнення, нецярпення або падкрэслівае што-н.
Замоўкні ты, у.!
У., з кім хачу, з тым і сябрую.
ус..., прыстаўка (гл. уз...).
Ужыв. замест «уз...» перад глухімі зычнымі, напр.: ускінуць, уссесці.
усадзі́ць, усаджу́, уса́дзіш, уса́дзіць; уса́джаны; зак.
1. што ў што. Уваткнуць з сілай (а таксама трапіць снарадам, куляй у што-н.; разм.).
У. рыдлёўку ў зямлю.
У. кулю ў лоб.
2. што ў што. Усунуць унутр чаго-н.
У. руку ў ваду.
3. каго (што). Прымусіць або памагчы сесці.
У. гасцей.
4. каго (што) за што і з інф. Прапанаваць сесці, даўшы які-н. занятак, прымусіць рабіць што-н.
У. за піяніна.
У. чытаць.
5. што ў што. Пасадзіць пячыся (разм.).
У. хлеб у печ.
6. што чым. Саджаючы (расліны), заняць якую-н. прастору.
У. градку кветкамі.
7. перан., што і чаго ў што. Расходаваць, патраціць (сродкі, грошы; разм.).
У. многа грошай у будаўніцтва.
|| незак. уса́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. уса́джванне, -я, н. (да 1, 3, 4 і 6 знач.) і уса́дка, -і, ДМ -дцы, ж. (да 6 знач.; разм.).
уса́дка, -і, ДМ -дцы, ж.
1. гл. усадзіць.
2. Памяншэнне ў аб’ёме, памеры пры ўсыханні, застыванні, ушчыльненасці (спец.).
У. бетону.
У. тканіны.
усачы́ць, усачу́, усо́чыш, усо́чыць; усо́чаны; зак., за кім-чым.
1. Сочачы за кім-, чым-н., паспець заўважыць што-н.
За падзеямі не ў.
2. Назіраючы, не дапусціць чаго-н. непажаданага, утрымаць ад непажаданых учынкаў.
У. за дзіцем.
усвядо́міць, -млю, -міш, -міць; -млены; зак.
Поўнасцю зразумець што-н.; уразумець.
У. неабходнасць чаго-н. У. сабе ўсе акалічнасці справы.
|| незак. усведамля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і усвядо́мліваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. усведамле́нне, -я, н.
усе... (а таксама уся...).
Першая частка складаных слоў у знач.: які ахоплівае ўсіх, распаўсюджваецца на ўсіх; абазначае паўнату якасці, выражаную другой часткай слова, адпавядае па знач. займенніку «увесь» («уся»), «усе», напр.: усеагульны, усебаковы, усенародны.
усеагу́льны, -ая, -ае.
Які мае адносіны да ўсіх, распаўсюджваецца на ўсё.
Усеагульнае выбарчае права.
Усеагульнае навучанне.
Курс усеагульнай гісторыі.
|| наз. усеагу́льнасць, -і, ж.