Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

дырэкто́рыя, -і, ж. (гіст.).

Кіруючы орган у Францыі ў час Французскай буржуазнай рэвалюцыі 1795—1799 гг.

дырэкты́ва, -ы, мн. -ы, -ты́ў, ж.

Агульнае кіруючае ўказанне службовай асобы або вышэйшага органа ніжэйшаму, абавязковае для выканання.

|| прым. дырэкты́ўны, -ая, -ае.

дырэкты́ўны, -ая, -ае.

1. гл. дырэктыва.

2. перан. Катэгарычны, які мае характар дырэктывы.

Дырэктыўныя ўказанні.

|| наз. дырэкты́ўнасць, -і, ж.

дырэ́кцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Кіраўнічы орган прадпрыемства, ведамства, навучальнай установы на чале з дырэктарам.

Распараджэнне дырэкцыі.

2. Памяшканне, дзе знаходзіцца такое кіраўніцтва.

|| прым. дырэкцы́йны, -ая, -ае.

дыс... (а таксама дыз...), прыстаўка.

Утварае дзеясловы і назоўнікі са знач. парушэння, адсутнасці або процілегласці, напр.: дысгарманіраваць, дыскваліфікаваць, дыскамфорт, дыслакацыя, дысфункцыя.

дысана́нс, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Негарманічнае спалучэнне музычных гукаў; проціл. кансананс.

2. перан. Тое, што ўносіць разлад у што-н., рэзка пярэчыць чаму-н.

Яго думка прагучала дысанансам на сходзе.

дысгармані́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; незак., з чым і без дап.

Знаходзіцца ў дысгармоніі, змяшчаць у сабе дысгармонію.

дысгармо́нія, -і, ж.

1. Парушэнне гармоніі, адсутнасць сугучнасці; немілагучнасць.

2. перан. Разлад, няўзгодненасць, парушэнне адпаведнасці чаго-н. чаму-н.

Д. колераў у пейзажы.

|| прым. дысгармані́чны, -ая, -ае.

Дысгарманічнае спалучэнне колераў.

|| наз. дысгармані́чнасць, -і, ж.

дысерта́нт, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.

Той, хто піша або абараняе дысертацыю.

|| ж. дысерта́нтка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. дысерта́нцкі, -ая, -ае.

дысерта́цыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

Навуковая работа, якая публічна абараняецца яе аўтарам на пасяджэнні спецыяльнага вучонага савета для атрымання вучонай ступені.

Доктарская д.

|| прым. дысертацы́йны, -ая, -ае.