Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

бялі́лы, -ліл і -аў.

1. Белая мінеральная фарба.

Цынкавыя б.

2. Белае фарбавальнае рэчыва, якое выкарыстоўваецца ў тэатральным грыме, касметыцы.

бялі́ць, бялю́, бе́ліш, бе́ліць; бе́лены; незак., што.

1. Пакрываць вапнай, мелам, робячы белым.

Б. печ.

2. Дасягаць белізны чаго-н. шляхам спецыяльнай апрацоўкі.

Б. палотны на сонцы.

3. Знімаць шкуру з забітай жывёліны, кару са ствала дрэва.

Б. авечку.

|| зак. вы́беліць, -лю, -ліш, -ліць; -лены (да 1 і 2 знач.), набялі́ць, -бялю́, -бе́ліш, -бе́ліць; -бе́лены (да 2 знач.) і пабялі́ць, -бялю́, -бе́ліш, -бе́ліць; -бе́лены (да 1 знач.); наз. пабе́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.).

|| звар. бялі́цца, бялю́ся, бе́лішся, бе́ліцца; зак. набялі́цца, -бялю́ся, -бе́лішся, -бе́ліцца (да 2 знач.).

|| наз. бяле́нне, -я, н.

|| прым. бялі́льны, -ая, -ае.

бяло́к¹, -лку́, мн. -лкі́, -лко́ў, м.

Складанае арганічнае рэчыва, найбольш важная састаўная частка жывёльных і раслінных арганізмаў.

|| прым. бялко́вы, -ая, -ае.

бяло́к², -лка́, мн. -лкі́, -лко́ў, м.

1. Празрыстая частка птушынага яйца, якая акружае жаўток.

2. Непразрыстая белая абалонка вока.

|| прым. бялко́вы, -ая, -ае.

бялу́га, -і, ДМу́зе, мн. -і, -лу́г, ж.

Каштоўная прамысловая рыба сямейства асятровых.

|| прым. белужы́ны, -ая, -ае.

Белужыная ікра.

бялу́жына, -ы, ж.

Мяса бялугі як ежа.

бялу́ха, -і, ДМу́се, мн. -і, -лу́х, ж.

Палярны дэльфін, які ў дарослым стане мае белую афарбоўку.

|| прым. белушы́ны, -ая, -ае.

бяльма́сты і бяльма́ты, -ая, -ае.

З бяльмом на воку.

бяльмо́, -а́, мн. бе́льмы і (з ліч. 2, 3, 4) бяльмы́, -а́ў, н.

1. Белаватая пляма на рагавой абалонцы вока.

2. толькі мн. Вочы (разм., груб.).

Вылупіць бельмы (разм., груб.) — здзіўлена, шырока адкрытымі вачамі глядзець.

(Як) бяльмо на воку (разм., неадабр.) — пра таго (тое), хто (што) перашкаджае, раздражняе сваёй прысутнасцю, дакучлівасцю.

бялю́сенькі і бялю́ткі, -ая, -ае.

Вельмі белы.

Бялюсенькія (бялюткія) сняжынкі.