Verbum

анлайнавы слоўнік

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Прадмова ∙ Скарачэнні ∙ Кніга ў PDF/DjVu

а б в г д е ё ж з і й к л м н о п р с т у ў ф х ц ч ш э ю я -.

а в е ё і к л м н о п р с т у ф х ц ч ш ы э ю я .

а б в г д е ж з і й к л м н п р с т у ў ф х ц ч ш ю .

сафа́, ‑ы; мн. софы, соф; ж.

Мяккая шырокая канапа з нізкімі спінкай і падлакотнікамі. У пакоі, куды Раўбіч прывёў Алеся, стаяла вялізная турэцкая сафа, стол з бутэлькамі і закускай і некалькі крэслаў. Караткевіч.

[Фр. sofa з араб.]

сафі́зм, ‑у, м.

Кніжн. Розумазаключэнне, якое здаецца фармальна правільным, але нявернае па сутнасці, паколькі заснавана на наўмысна няправільным падборы зыходных палажэнняў. Карызна не мог.. [зразумець], што гэта ёсць: ці хітры сафізм, ці праўдзівая жыццёвая логіка? Зарэцкі.

[Ад грэч. sopisma — выдумка, галаваломка.]

сафі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

Кніжн.

1. Той, хто карыстаецца сафізмамі для доказу заведама няправільных думак, сцвярджэнняў.

2. Старажытнагрэчаскі мысліцель 5–4 стст. да н. э., які выступаў у якасці прафесійнага настаўніка філасофіі, красамоўства, майстэрства весці спрэчкі.

[Грэч. sophistēs — майстар, мудрэц, ілжэмудрэц.]

сафі́стка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.

Кніжн. Жан. да сафіст (у 1 знач.).

сафі́стыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Кніжн.

1. Разважанні, якія грунтуюцца на сафізмах; слоўныя хітрыкі, якія ўводзяць у зман. [Лабановіч да Турсевіча:] — Ты пачынаеш кідацца ў сафістыку. Колас.

2. Вучэнне сафістаў (у 2 знач.).

сафісты́чны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Які змяшчае ў сабе сафізм; грунтуецца па сафізме.

2. Які мае адносіны да сафістыкі (у 2 знач.). Сафістычныя разважанні.

сафі́т, ‑а, М ‑фіце, м.

1. Паверхня якой‑н. архітэктурнай дэталі, якую можна бачыць знізу.

2. Прыстасаванне ў карнізе, якое дае рассеянае святло ад схаванай у ім крыніцы асвятлення. Сафіты чыгуначных вагонаў.

3. Арматура з комплексу лямп для асвятлення сцэны і дэкарацый.

4. Частка дэкарацыі на сцэне, якая з’яўляецца відарысам столі, неба. Блакітныя сафіты.

[Ад іт. soffitto — столь.]

сафло́р, ‑у, м.

1. Паўднёвая травяністая расліна сямейства складанакветных, з насення якой атрымліваюць алей, а з суквеццяў фарбу.

2. Чырвоная і жоўтая фарбы, здабытыя з суквеццяў гэтай расліны.

3. Эфірны алей з насення гэтай расліны.

[Гал. saffloer.]

сафло́равы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сафлору, выраблены з сафлору. Сафлоравая фарба.

сафо́ра, ‑ы, ж.

Шматгадовая расліна сямейства бабовых з непарнаперыстымі лісцямі і кветкамі, сабранымі ў гронкі або мяцёлкі.