Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

су, нескл., н.

Французская дробная разменная манета (цяпер знята з абароту).

[Фр. sou.]

су..., прыстаўка.

1. Ужываецца пры ўтварэнні назоўнікаў і абазначае: а) сумеснасць, саўдзел, напрыклад: суапякун, сунаймальнік, сунаследнік, субяседнік; б) сукупнасць, зборнасць, напрыклад: сузор’е, суквецце, суплоддзе.

2. Ужываецца пры ўтварэнні прыметнікаў і абазначае: а) суадноснасць пэўнай якасці паміж прадметамі, напрыклад: сугучны, суразмерны, сузалежны; б) збліжэнне, супадзенне ў прасторы або ў часе, напрыклад: суладны, сумежны, сумесны, сучасны; в) указанне на ўнутранае адзінства чаго‑н., напрыклад: суцэльны.

3. Ужываецца пры ўтварэнні дзеясловаў і абазначае сумеснасць, суправаджэнне або ўстанаўленне суадносін паміж чым‑н., напрыклад: суіснаваць, сумясціць, суаднесці.

суадка́зчык, ‑а, м.

Той, хто з’яўляецца адказчыкам за якую‑н. справу сумесна з кім‑н. іншым.

суадка́зчыца, ‑ы, ж.

Жан. да суадказчык.

суадне́сенасць, ‑і, ж.

Уласцівасць і стан суаднесенага. У аснове вобраза ляжыць параўнанне, суаднесенасць агульнага і прыватнага. М. Стральцоў.

суадне́сены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад суаднесці.

суадне́сці, ‑нясу, ‑нясеш, ‑нясе; ‑нясём, ‑несяце; пр. суаднёс, ‑несла; зак., што.

Выявіць суадносіны паміж чым‑н.; супаставіць, параўнаць. Суаднесці паняцці. □ Пісьменнік [Лобан у трылогіі «Шэметы»] звяртаецца да публіцыстычных адступленняў гісторыка-рэвалюцыйнага характару,.. каб суаднесці мясцовыя падзеі з падзеямі, якія адбываліся ва ўсёй краіне. Дзюбайла.

суадне́сціся, ‑нясецца; зак.

Стаць суаднесеным, супастаўленым.

суадно́сіны, ‑сін; адз. няма.

Узаемныя адносіны; узаемная сувязь, залежнасць розных велічынь, прадметаў, з’яў. Суадносіны сіл. □ Усе зычныя знаходзяцца ў пэўных суадносінах, утвараючы сістэму зычных беларускай мовы. Юргелевіч.

суадно́сіцца, ‑носіцца; незак.

1. Незак. да суаднесціся.

2. Зал. да суадносіць.