Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

сашмаргну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.

1. Шмаргнуўшы, сарваць што‑н. або абарваць з паверхні. Варажыла тут дзяўчынка На калоссях аржаных, Сашмаргнуўшы з іх шчацінку. Колас. Шмаргануў Косцік па ботах шчоткаю раз, другі раз. Гразь прыклеілася да скуры моцна, так проста не сашмаргнеш. Арабей.

2. Шмаргануўшы, злучыць, сцягнуць што‑н. Сашмаргнуў [Лявон] матузкамі капшук. Скрыган.

сашмо́рганы, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад сашморгаць.

сашмо́ргацца, ‑аецца; зак.

Сцерціся ад доўгага шморгання.

сашмо́ргаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

1. Шморгаючы, сарваць што‑н. або абарваць з паверхні. Сашморгаць лісце з кустоў.

2. Сцерці частым дакрананнем. Сашморгаць дошкі ганка.

сашмо́ргвацца, ‑аецца; незак.

Зал. да сашморгваць.

сашмо́ргваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да сашмаргнуць.

сашмо́ргнуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад сашмаргнуць.

сашні́к, ‑а, м.

1. Рабочая частка сахі, культыватара, сеялкі — востры жалезны нарог, які падразае пласт зямлі знізу. Ён [Вяль] для сахі зрабіў стальныя сашнікі, Каб у палях глыбейшымі былі барозны, І меч стальны для мужнае рукі, Каб бараніць свой край, Як час надыдзе грозны. Зарыцкі.

2. Рабочы орган сеялкі, які праводзіць у глебе баразёнку, высявае насенне і засыпае яго зямлёй. Да цямна будуць бегаць за трактарам дзве сеялкі, кладучы ў зямлю радкамі праз віхлястыя сашнікі зерне за зернем. Ермаловіч.

3. Металічная пласціна ў лафета гарматы, якая не дазваляе гармаце адкочвацца пасля выстралу.

4. Вертыкальная перагародка, якая падзяляе нос на дзве часткі.

сашніко́вы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да сашніка, які мае сашнік. Сашніковая сеялка.

сашпі́лены, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад сашпіліць.