Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аберагчы́ся, ‑рагуся, ‑ражэшся, ‑ражэцца; ‑ражомся, ‑ражацеся, ‑рагуцца; пр. абярогся, абераглася, абераглося; заг. аберажыся.

Зак. да аберагацца (у 1 знач.).

аберажлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Разм. Поўны адчування небяспекі; засцярожлівы. Усё ж, як.. [Ганна] ні хацела, трывога не пакідала яе, прымушала глядзець наперад з непакоем і аберажлівай насцярожанасцю. Мележ.

аберацы́йны, ‑ая, ‑ае.

Які мае дачыненне да аберацыі.

абера́цыя, ‑і, ж.

Спец.

1. Скажэнне або недастатковая выразнасць паказанняў аптычных прылад. Сферычная аберацыя. Храматычная аберацыя.

2. Уяўнае адхіленне нябесных свяціл ад іх сапраўднага месца знаходжання, якое выклікаецца рухам Зямлі вакол Сонца.

3. Адхіленне ад нармальнай будовы арганізма, якое часта выражаецца толькі у інакшай афарбоўцы або велічыні.

4. перан. Памылка, адхіленне ад ісціны.

[Ад лац. aberratio — адхіленне.]

абе́рнуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад абярнуць.

аберто́н, ‑у, м.

Дадатковы, больш высокі тон, які суправаджае асноўны і надае яму асобае адценне; прыгук. Тоны і абертоны гучання.

[Ням. Oberton.]

абе́руч, прысл.

Разм. Абедзвюма рукамі (абхапіць, узяць што‑н.). Павёў доктар пана ў лазню, пасадзіў на палок ды загадаў трымацца аберуч за жэрдку. Якімовіч.

абе́ручкі, прысл.

Разм. Тое, што і аберуч. І ты, слуга такога бога, яго аберучкі ўздымаў і разам з ім мяне, нябогу, крывёй нявіннай абліваў? Дубоўка. У раненага загарэліся вочы, ён аберучкі хапіў біклагу і пачаў прагна піць. С. Александровіч.

абескаляро́ўванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. абескаляроўваць — абясколерыць і стан паводле знач. дзеясл. абескаляроўвацца — абясколерыцца.

абескаляро́ўвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да абясколерыцца.

2. Зал. да абескаляроўваць.