Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

аджыва́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да аджыць.

аджыві́ць, ‑жыўлю, ‑жывіш, ‑жывіць; зак., каго-што.

Тое, што і ажывіць (у 1 знач.).

аджы́лак, ‑лка, м.

Адгалінаванне руданоснай жылы.

аджы́лы, ‑ая, ‑ае.

1. Які аджыў, не адпавядае сучаснасці.

2. у знач. наз. аджы́лае, ‑ага, н. Тое, што аджыло. К. Крапіва [ужо ў ранніх сваіх творах] не абмяжоўваўся толькі крытыкай старога, аджылага, а заклікаў змятаць і выкарчоўваць усё, што замінала пераможнаму поступу сацыялістычнага ладу. Казека.

аджы́н, ‑у, м.

Уст. Адработ жнівом за пазыку, паслугу і пад.

аджына́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да аджацца (у 1 знач.).

2. Зал. да аджынаць.

аджына́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да аджаць.

аджы́ты, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад аджыць (у 1 знач.).

2. у знач. прым. Мінулы, пражыты. Спявае дзед песню, а дзедавы думкі сваю песню спяваюць, невясёлую песню, песню аджытага жыцця. Колас.

3. у знач. прым. Які аджыў сваё; не адпавядае сучаснасці; аджылы. Былі і іншыя вар’яты, Што неслі цемру ў свет і жах. А дзе сягоння тыя каты?.. Не ад зямлі, не ад народу, Не ў іх імя ішлі яны, Аджытай цемры звестуны. Такім няма, не будзе ходу. Колас.

4. у знач. наз. аджы́тае, ‑ага, н. Тое, што аджыло.

аджы́ўшы, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. незал. пр. ад аджыць.

2. у знач. прым. Які аджыў сваё, не адпавядае сучаснасці. Аджыўшая тэорыя. Аджыўшыя погляды.

3. у знач. наз. аджы́ўшае, ‑ага, н. Тое, што аджыло. Разагнала.. [рэвалюцыя], як вецер разганяе хмары, старое і аджыўшае, прагнала сваіх ворагаў. Каваль.

4. Дзеепрысл. пр. зак. ад аджыць.

аджы́цца, ‑жывецца; зак.

Прайсці, прамінуць, перажыцца. [Галена:] — Што было, тое аджылося, а што будзе, тое важней. Чорны.