Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

абці́снуцца, ‑нецца; зак.

Стаць абціснутым; прымяцца.

абці́снуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак., што.

1. Сціснуць з усіх бакоў, каб выціснуць вільгаць, ушчыльніць. Злосны на ўсіх на свеце, Суконка абціснуў далонямі штаны, каб з іх сцякла вада, выкруціў анучы і ўсцягнуў боты. Паслядовіч.

2. Прымяць. Абціснуць салому.

абціха́ць, ‑ае.

Незак. да абціхнуць.

абці́хнуць, ‑не; пр. абціх; ‑ла; зак.

Разм.

1. Паслабець у дзеянні, сіле (пра стыхійныя з’явы). Гром абціх. Мяцеліца абціхла.

2. Стаць цішэйшым; паслабець (пра гукі, шум, боль і пад.). Страляніна абціхла. // перан. Трохі супакоіцца; улегчыся. Аднак, калі трохі абціхла шуміха вакол гэтай справы, Таня і Вера наладзілі сістэматычную перапіску з Надзяй. Машара.

абцугі́, ‑оў; адз. няма.

Металічны інструмент, які выкарыстоўваецца ў кавальскай справе для захоплівання і заціскання жалеза. Юнак выхапіў абцугамі цяжкі кавалак распаленага жалеза, кінуў яго на кавадла. Гамолка. // перан. Тое, што скоўвае, заціскае развіццё чаго‑н. Горад паказан у абцугах крызісу, у пакутах беспрацоўя і ў барацьбе за дыктатуру працы. У. Калеснік. // перан. Акружэнне, ахоп праціўніка з двух бакоў.

•••

Трапіць у абцугі гл. трапіць.

Узяць у абцугі гл. узяць.

[Польск. obcęgi з ням. Zange.]

абця́гванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. абцягваць — абцягнуць.

абця́гвацца, ‑аецца; незак.

1. Незак. да абцягнуцца.

2. Зал. да абцягваць.

абця́гваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да абцягнуць.

абця́гнены, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і абцягнуты.

абця́гнуты, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад абцягнуць.