Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ПрадмоваСкарачэнніКніга ў PDF/DjVu

самаго́нны, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да самагону. Самагонны чад. // Прызначаны для прыгатавання самагону. Самагонны апарат.

самаго́ншчык, ‑а, м.

Разм. Той, хто ўпотай займаецца вырабам або продажам самагону. Гэта быў яшчэ не стары, гадоў пад сорак, мужчына, вядомы ў Стрыжэвічах самагоншчык і злодзей. Краўчанка.

самаго́ншчыца, ‑ы, ж.

Разм. Жан. да самагоншчык.

самагра́й, ‑я, м.

У выразе: гуслі-самаграі (нар.-паэт.) — тое, што і гуслі. Звінеў наш сум па гуслях-самаграях. Колас.

самагу́бец, ‑бца, м.

Разм.

1. Тое, што і самагубнік.

2. Той, хто сам чым‑н. шкодзіць свайму здароўю. [Даніла:] — От самагубец! Дзве бутэлькі зараз. Чарнышэвіч.

самагу́бка, ‑і, ДМ ‑бцы; Р мн. ‑бак; ж.

Разм. Жан. да самагубец.

самагу́бнік, ‑а, м.

Разм. Самазабойца.

самагу́бны, ‑ая, ‑ае.

Які канчаецца самагубствам. Самагубны ўчынак. // перан. Небяспечны, шкодны для самога сябе. Самагубная тактыка.

самагу́бства, ‑а, н.

Наўмыснае пазбаўленне сябе жыцця. Пакончыць жыццё самагубствам. □ Калі чалавек любіць жыццё, дык што змушае яго на самагубства? Колас. На глебе беспрацоўя і галечы — жудасныя самагубствы, трагедыі, ад якіх ледзянее ў жылах кроў. Таўлай. // Шкода, якую чыніць сам сабе чалавек. [Шыковіч:] — У нашыя з вамі гады і пры нашай камплекцыі многа есці — самагубства. Шамякін. // перан. Банкруцтва, крах чаго‑н. Ажыццяўленне падобнай праграмы (уласнай праграмы аўтараў «credo») было б раўназначна палітычнаму самагубства рускай сацыял-дэмакратыі, раўназначна велізарнай затрымцы і прыніжэнню рускага рабочага руху і рускага рэвалюцыйнага руху. Ленін.

самагу́бца, ‑ы, м.

Разм. Тое, што і самагубец. Цікава тут яшчэ адна акалічнасць: кожны самагубца мае нахіленне да таго ці іншага спосабу самагубства — адны страляюцца, другія вешаюцца, трэція топяцца, кідаюцца пад машыну, труцяцца, рэжуцца брытваю. Колас.