Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні
абвгдеёжзійклмнопрстуфхцчшэюя
аезілоруыэюя
абвгдеёжзйклмнпрстуўхцчшя

бар​1, ✂, м.

  1. Невялікі рэстаран, дзе наведвальнікаў абслугоўваюць ля высокай стойкі, а таксама гэтая стойка.

  2. Невялікая шафка для він або аддзяленне для він у шафе ці серванце.

бар​2, ✂, м. (спец.).

Адзінка вымярэння атмасфернага ціску.

бараба́н, ✂, м.

  1. Ударны мембранны музычны інструмент у выглядзе шырокага цыліндра, верх і ніз якога абцягнуты скурай.

    • Біць у б.

  2. У розных машынах і механізмах — рухомая частка, якая мае форму цыліндра.

    • Падаваць снапы ў б.

  3. Цыліндрычная частка будынка, якая падтрымлівае купал (спец.).

|| прым. барабанны, ✂.

○

  • Барабанная перапонка — перапонка, якая аддзяляе знешні слыхавы праход ад сярэдняга вуха.

бараба́ніць, ✂; незак.

  1. Біць у барабан (у 1 знач.).

  2. Часта і дробна стукаць па чым-н. (разм.).

    • Дождж барабаніць.

  3. перан., што і без дапаўнення.

    • Гучна, без майстэрства іграць на якім-н. інструменце.

бараба́ншчык, ✂, м.

Той, хто адбівае такт на барабане пры маршыроўцы; музыкант, які іграе на барабане.

  • Юны б.

|| ж. барабаншчыца, ✂.

|| прым. барабаншчыцкі, ✂.

бараві́к, ✂, м.

Высокакаштоўны ядомы грыб з светлай цёмна-карычневай шапкай і белай тоўстай ножкай; белы грыб.

  • Кошык баравікоў.
  • Заечы б. (атрутны грыб).

|| прым. баравіковы, ✂.

бараві́на, ✂, ж.

  1. Малады сасновы лес.

    • Грыбныя баравіны.

  2. Усё, што расце ў лесе (грыбы, ягады, трава і пад. і абл.).

    • Жанчыны неслі поўныя кашы баравіны.

|| памянш. баравінка, ✂.

|| прым. баравінавы, ✂ і баравінны, ✂.

бараві́нка, ✂, ж.

  1. гл. баравіна.

  2. Сорт летняй яблыні, а таксама светла-жоўтыя кісла-салодкія плады гэтага дрэва.

    • У садзе спеюць баравінкі.

барада́, ✂, ж.

  1. Пярэдняя частка ніжняй сківіцы.

    • Ударыўся барадой аб стол.

  2. Валасяное покрыва ніжняй часты твару ў мужчын.

    • Адпусціць бараду.

  3. перан. Пра чалавека, які носіць бараду (разм.).

    • Давайце выберам старшынёй бараду.

  4. У некаторых жывёл: пучок валасоў, пер’я або мясістыя адросткі пад пярэдняй часткай галавы.

    • Казліная б.

  5. Касмыль недапрадзенай кудзелі, воўны.

    • Б. кудзелі.

  6. Невялікі кусцік жыта, каля якога спраўляюць дажынкі.

  7. Дзіравая барада (разм. жарт.) — пра таго, хто есць і абліваецца стравай.

|| памянш. бародка, ✂.

барада́ты, ✂.

Той, хто аброс барадой (у 2 знач.).

  • Б. дзед.

|| наз. барадатасць, ✂.