Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (2002, правапіс да 2008 г.)

Скарачэнні

бац, гукаперайм.

  1. гукаперайм. Ужыв. як гукаперайманне для абазначэння рэзкага адрывістага гуку (разм.).

  2. у знач. вык. Ужыв. для перадачы нечаканасці, раптоўнасці дзеяння.

    • Б. яго па спіне.

бацві́нне, , н., зб.

  1. Лісце і сцёблы буракоў.

    • Наламаць бацвіння.
  2. Страва, прыгатаваная з бурачных сцёблаў і лісця.

    • Наварыць бацвіння.

ба́цнуцца, ; зак. і аднакр. (разм.).

З шумам паваліцца, кінуцца.

  • Б. на канапу.

ба́цнуць, ; зак. (разм.).

Моцна ўдарыць.

  • Б. па хрыбце.

бацы́ла, , ж.

Хваробатворная бактэрыя, якая мае форму палачкі.

  • Туберкулёзная б.
  • Б. ўтрыманства (перан.).

|| прым. бацылавы, .

ба́цька, , м.

  1. Мужчына ў адносінах да сваіх дзяцей; тата.

    • Родны б.
  2. Ветлівы зварот да старога чалавека.

  3. Самец у адносінах да свайго патомства.

  4. чаго. Заснавальнік, родапачынальнік чаго-н. (кніжн.).

    • Б. авіяцыі.

  • Выліты бацька, копія бацькі (разм.) — пра дзіця, з твару вельмі падобнае на бацьку.

  • Прыёмны бацька — чалавек, які прыняў дзіця ў сваю сям’ю на правах сына (дачкі).

  • Увесь у бацьку (разм.) — пра дзіця, якое з твару і характарам падобнае на бацьку.

|| прым. бацькаў, і бацькаўскі, .

ба́цькаўшчына, , ж.

  1. Краіна, дзе чалавек нарадзіўся, грамадзянінам якой ён з’яўляецца.

    • Любоў да бацькаўшчыны.
  2. Месца, родны куток, дзе нарадзіўся і вырас хто-н.

    • Малая б.
  3. Набытак бацькі, спадчына.

ба́цькі, , м.

  1. Бацька і маці ў адносінах да сваіх дзяцей.

    • Шанаваць бацькоў.
  2. Продкі, папярэднія пакаленні.

    • Б. пакінулі нам мудры запавет.

|| прым. бацькоўскі.

  • Б. сход.

бацько́ўства, , н.

  1. Кроўная роднасць паміж бацькам і яго дзіцем.

    • Устанавіць б.
  2. Уласцівыя бацьку пачуцці і адносіны да сваіх дзяцей.

ба́цюхна, , м. (разм.).

Ужыв. пры звароце з пашанай да каго-н.

  • Мы рады, б., выслухаць вашы прапановы.