Verbum

дапаласкацца, ✂; зак.

Канчаткова, поўнасцю выпаласкацца.

дапамагчы, ✂; зак.

1. Аказаць дапамогу ў чым-н.

   • Д. ў рабоце.
   • Д. распрануцца.

2. каму. Падтрымаць матэрыяльнымі сродкамі.

   • Д. грашамі.
   • Д. будаўнічымі матэрыяламі.

3. Даць жаданы вынік.

   • Лякарства дапамагло.

4. каму. З’явіцца сродкам для дасягнення мэты.

   • Компас дапамог зарыентавацца ў лесе.

◊

• Дапамагчы гору (разм.) — выратаваць з цяжкага становішча.

|| незак. дапамагаць, ✂.

дапамога, ✂, ж.

1. Садзейнічанне каму-н. у чым-н.

   • Д. бацькам у малацьбе.

2. Матэрыяльная падтрымка.

   • Грашовая д.
   • Выходная д.

3. Садзейнічанне ў палягчэнні пакут.

   • Медыцынская д.

◊

• Карэта хуткай дапамогі — спецыяльная аўтамашына для аказання неадкладнай медыцынскай дапамогі.

• Першая дапамога — дапамога хвораму ці пацярпеўшаму да прыбыцця доктара.

• Хуткая дапамога —
  1. сістэма медыцынскай дапамогі пры небяспечных для жыцця і здароўя чалавека выпадках, якая аказваецца дома або на месцы здарэння;
  2. спецыяльна абсталяваная аўтамашына, якая прыбывае па выкліку з адпаведным урачом-спецыялістам.

дапаможнік, ✂, м.

Кніга для навучання па якім-н. асобным прадмеце.

• Д. па фізіцы.
• Д. па гісторыі Беларусі.

дапаможны, ✂.

1. Прызначаны для дапамогі каму-, чаму-н.; падсобны.

   • Д. матэрыял.

2. Неасноўны, дадатковы.

   • Д. цэх.
   • Дапаможная гаспадарка.

○

• Дапаможны дзеяслоў — асабовая форма дзеяслова, што ўжываецца для выражэння складаных дзеяслоўных форм (буду чытаць) або састаўнога выказніка (ён быў настаўнікам).

дапасаванне, ✂, н.

Від сінтаксічнай сувязі, пры якой залежнае слова ставіцца ў тым жа родзе, ліку, склоне або асобе, напр.: новы дом, новая хата; я пішу, ты пішаш.

дапасаваны, ✂.

Звязаны граматычнай сувяззю дапасавання.

• Дапасаванае азначэнне.

дапасаваць, ✂; зак.

1. Падагнаць, прыладзіць разм.).

   • Д. новае тэхнічнае прыстасаванне.

2. да чаго. Паставіць залежнае слова ў тым самым родзе, ліку, склоне або асобе, у якім стаіць галоўнае слова.

   • Д. прыметнік да назоўніка.

|| незак. дапасоўваць, ✂.

дапасці, ✂; зак. (разм.).

1. да чаго. З прагнасцю дарвацца, накінуцца што-н. жаданае.

   • Д. да вады.

2. Настойліва імкнучыся, дабрацца куды-н., да якога-н. места.

   • Яго нішто не ўтрымае, ён усюды дападзе.

|| незак. дападаць, ✂.

дапатопны, ✂ (разм.).

1. Вельмі даўні, які нібыта існаваў да міфічнага біблейскага патопу.

   • Дапатопная жывёліна.

2. Старамодны, устарэлы (жарт. іран.).

   • Д. фасон.
   • У цябе, браце, нейкая дапатопная мэбля.

|| наз. дапатопнасць, ✂.