Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

шука́емы, -ая, -ае.

У матэматыцы: які неабходна вызначыць, устанавіць.

Шукаемая велічыня.

Знайсці шукаемае (наз.).

шука́льнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Чалавек, заняты пошукам, здабываннем чаго-н.

Ш. жэньшэню.

Шукальнікі алмазаў.

Ш. прыгод.

2. Прыстасаванне ў розных прыборах, якое аблягчае знаходжанне якога-н. прадмета, аб’екта (спец.).

Ш. у фотаапараце.

|| ж. шука́льніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 1 знач.).

|| прым. шука́льніцкі, -ая, -ае (да 1 знач.).

шука́льны, -ая, -ае.

1. Які выказвае пошук каго-, чаго-н.

Шукальныя рухі.

2. Які імкнецца здабыць чыю-н. прыхільнасць, спагаду.

Ш. погляд.

шука́нне, -я, н.

1. гл. шукаць.

2. мн. -і, -яў. Імкненне да чаго-н. новага, старанні знайсці новыя шляхі (у навуцы, мастацтве).

Творчыя шуканні.

шука́ны, -ая, -ае.

Якога шукаюць, які неабходна адшукаць.

Знайсці шуканую кнігу.

шука́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. каго-што. Старацца знайсці або выявіць.

Ш. у поцемках клямку.

Ш. неабходную кнігу.

Ш. праўду.

Ш. вачамі каго-н. (старацца ўбачыць).

2. каго-што і чаго. Старацца атрымаць.

Ш. заступніцтва.

Ш. работу або работы.

Ш. дапамогі.

3. без дап. Імкнуцца да новага (у навуцы, мастацтве).

|| наз. шука́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).