Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

зле́ва, прысл.

З левага боку.

З. ад дарогі.

зле́глы, -ая, -ае.

Які прыгнуўся да зямлі, палёг.

Злеглая збажына.

|| наз. зле́гласць, -і, ж.

зле́гчы, зля́гу, зля́жаш, зля́жа; злёг, зле́гла; зляж; зак.

1. Захварэўшы, надоўга легчы ў пасцель.

Старая злегла ад моцнай прастуды.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыгнуцца да зямлі, палегчы (пра злакавыя расліны).

Жыта злегла.

|| незак. зляга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

зле́гчыся, 1 і 2 ас. не ўжыв., зля́жацца; злёгся, зле́глася; зак.

Ушчыльніцца, змяцца ад доўгага ляжання.

Снег злёгся.

Сена злеглася.

|| незак. зляга́цца, -а́ецца.

зледзяне́лы, -ая, -ае.

1. Які пакрыўся лёдам, ператварыўся ў лёд.

Зледзянелая дарога.

2. Халодны, як лёд; адубелы.

Зледзянелыя рукі.

зледзяне́ць гл. ледзянець.

зледзяні́ць гл. ледзяніць.

зле́жаць, -жу, -жыш, -жыць; зак. (разм.).

Тое, што і улежаць.

Хіба злежыш цэлую ноч на адным баку?

зле́жвацца гл. зляжацца.

зле́зці, -зу, -зеш, -зе; злез, зле́зла; злезь; зак.

1. Сысці, спусціцца, прытрымліваючыся рукамі, нагамі.

З. з дрэва.

З. з калёс.

2. Пра пасажыра: выйсці, даехаўшы да якога-н. месца (разм.).

На наступным прыпынку злезем.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Адстаць, адваліцца.

Скура злезла.

Фарба злезла.

4. Зняцца (пра адзенне, абутак; разм.).

Бот злез з нагі.

|| незак. зла́зіць, зла́жу, зла́зіш, зла́зіць.