Verbum

душ, -а і -у, м.

1. -а. Прыстасаванне для аблівання цела струменьчыкамі вады.

Мыцца пад душам.

2. -у. Сама працэдура аблівання такой прыладай.

Прыняць д.

|| прым. душавы́, -а́я, -о́е.

Д. павільён.

Душавая кабіна.

душа́, -ы́, мн. ду́шы і (з ліч. 2, 3, 4) душы́, душ, ж.

1. Унутраная, псіхічная сутнасць чалавека, яго свядомасць.

Глыбока запасці ў душу.

2. Сукупнасць характэрных рыс, уласцівых чалавеку, а таксама чалавек з тымі ці іншымі ўласцівасцямі.

Добрая д.

Чалавек адкрытай душы.

3. перан., чаго. Натхніцель, арганізатар чаго-н.

Д. ўсёй справы.

Д. кампаніі.

4. Пра чалавека (як адзінку лічэння; разм.).

У хаце ні душы.

Сям’я з пяці душ.

На душу насельніцтва.

5. (звычайна з займеннікам «мая»). Сяброўскі фамільярны зварот да каго-н. (разм.).

Паслухай, д. мая.

6. перан., чаго. Самае галоўнае, сутнасць чаго-н.

Песня — д. народа.

Раскрыць душу навукі.

◊

Аддаць богу душу (разм.) — памерці.

Выматаць душу (разм.) — давесці да поўнай знямогі.

Душа ў пятках апынулася (разм.) — пра моцны раптоўны страх.

Жыць душа ў душу (разм.) — дружна, у поўнай згодзе.

З адкрытай душой — шчыра, нічога не тоячы.

З дарагой душой (разм.) — ахвотна, з задавальненнем.

За мілую душу (разм.) — з задавальненнем, ахвотна, не задумваючыся.

Ні капейкі за душой (разм.) — зусім без грошай.

Працаваць з душой — з задавальненнем, ахвотна, старанна.

Стаяць над душой у каго (разм.) — неадступна вісець над кім-н., назаляючы сваёй прысутнасцю.

|| памянш.-ласк. ду́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1, 2 і 5 знач.).

|| прым. душэ́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Душэўныя хваробы.

Душэўная трывога.

душавы́, -а́я, -о́е.

1. гл. душ.

2. у знач. наз. душава́я, -о́й, мн. -ы́я, -ы́х, ж. Памяшканне з душавым прыстасаваннем.

Адрамантаваць душавую.

душагрэ́йка, -і, ДМ -рэ́йцы, мн. -і, -рэ́ек, ж. (разм.).

Цёплая жаночая кофта без рукавоў.

Аксамітавая д.

душагу́б, -а, мн. -ы, -аў, м. (разм.).

Забойца, ліхадзей, разбойнік.

Фашысцкія душагубы.

|| ж. душагу́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак.

душагу́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

1. гл. душагуб.

2. Вузкая, няўстойлівая лодка (разм.).

3. Спецыяльная аўтамашына, у якой нямецка-фашысцкія захопнікі знішчалі людзей шляхам удушэння атрутнымі газамі (разм.).

душагу́бства, -а, мн. -ы, -аў, н. (разм.).

Забойства, ліхадзейства.

Многа душагубстваў на яго рахунку.

душапрыка́зчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Асоба, якой завяшчальнік даручае выканаць завяшчанне.

|| ж. душапрыка́зчыца, -ы, мн. -ы, -чыц.

душашчыпа́льны, -ая, -ае (разм., іран.).

Занадта чуллівы, сентыментальны.

Д. раманс.

|| наз. душашчыпа́льнасць, -і, ж.

ду́шна, безас., у знач. вык.

Пра наяўнасць або адчуванне духаты.

Яму д.

У паветры д.