Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

ураўня́льны, -ая, -ае (кніжн.).

Які ўраўноўвае (аб’ём, меру і пад. чаго-н.), устанаўлівае роўнасць у чым-н.

Ураўняльнае размеркаванне.

У. падыход да каго-, чаго-н.

|| наз. ураўня́льнасць, -і, ж.

ура́ч, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.

Асоба з вышэйшай медыцынскай адукацыяй, якая лечыць хворых.

|| ж. урачы́ха, -і, ДМы́се, мн. -і, -чы́х (разм.).

урачы́, ураку́, урачо́ш, урачо́; урачо́м, урачаце́, ураку́ць; уро́к, -ракла́, -ло́; урачы́; урачо́ны; зак., каго-што і без дап.

Тое, што і сурочыць.

|| незак. урака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

урачы́стасць, -і, мн. -і, -ей, ж.

1. гл. урачысты.

2. Святкаванне якой-н. выдатнай падзеі.

Сямейная ў. (з выпадку дня нараджэння, шлюбу і пад.).

3. Стан прыўзнятасці, натхнення, захаплення.

На душы была ў.

урачы́сты, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да ўрачыстасці (у 2 знач.), звязаны з урачыстасцямі, які суправаджаецца ўрачыстасцю.

У. дзень.

У. парад войск.

Урачыстае пасяджэнне.

2. Важны, знамянальны; які вызначаецца велічнасцю; сур’ёзны.

Урачыстая хвіліна развітання.

У. голас.

У. выгляд.

3. Надзвычай важны па значэнні, змесце.

Урачыстая клятва.

Урачыстыя словы прысягі.

|| наз. урачы́стасць, -і, ж.

урачэ́бны, -ая, -ае.

Тое, што і медыцынскі.

У. пункт.

Урачэбная дапамога.

ура́-патрыяты́зм, -у, м.

Паказны і шумны патрыятызм.

|| прым. ура́-патрыяты́чны, -ая, -ае.

урбанізава́ць, -зу́ю, -зу́еш, -зу́е; -зу́й; -зава́ны; зак. і незак., што (кніжн.).

Сканцэнтраваць (канцэнтраваць) насельніцтва, матэрыяльнае і духоўнае жыццё ў гарадах.

|| наз. урбаніза́цыя, -і, ж.

|| прым. урбанізацы́йны, -ая, -ае.

урбані́зм, -у, м. (спец.).

1. Напрамак у мастацтве, які адлюстроўвае жыццё сучасных вялікіх гарадоў.

2. Напрамак у горадабудаўніцтве, які сцвярджае неабходнасць стварэння вялікіх гарадоў.

|| прым. урбаністы́чны, -ая, -ае.

урбані́ст, -а, М -сце, мн. -ы, -аў, м. (кніжн.).

Прыхільнік, паслядоўнік урбанізму.

Мастак-у.

|| ж. урбані́стка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так.

|| прым. урбані́сцкі, -ая, -ае.