упрэ́гчы¹, -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -ро́жаны; зак., каго (што) у што.
Тое, што і запрэгчы.
У. каня ў калёсы.
|| незак. упрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| звар. упрэ́гчыся, -рагу́ся, -ражэ́шся, -ражэ́цца; -ражо́мся, -ражаце́ся, -рагу́цца; -ро́гся, -рэ́глася; -ражы́ся; зак.
У. ў работу (перан.: уключыцца ў доўгую, цяжкую работу; разм.); незак. упрага́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
упрэ́гчы², -рагу́, -ражэ́ш, -ражэ́; -ражо́м, -ражаце́, -рагу́ць; -ро́г, -рэ́гла; -ражы́; -рэ́жаны; зак., што.
Тое, што і упражыць.
У. боб.
упрэ́лы, -ая, -ае.
1. Які добра ўварыўся, згатаваўся на жары, невялікім агні.
Упрэлая каша.
2. Упацелы, упараны (разм.).
У. конь.
упусці́ць, -ушчу́, -у́сціш, -у́сціць; -у́шчаны; зак.
1. каго-што. Даць увайсці каму-, чаму-н. куды-н.
У. пасажыраў у вагон.
У. холад у хату.
У. каплі ў нос (уліць).
2. каго-што. Выпадкова не ўтрымаць.
У. канец вяроўкі.
3. каго (што). Мімаволі даць магчымасць каму-н. уцячы, схавацца і пад.
У. зайца.
4. перан., што. Прапусціць, не выкарыстаць што-н. своечасова.
Ён свайго не ўпусціць.
У. магчымасць.
У. выпадак.
5. што. Уставіць у выразанае, паглыбленае месца.
У. замок у дзверы.
|| незак. упуска́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. упу́ск, -у, м. (да 1 знач.) і упуска́нне, -я, н. (да 1 знач.); прым. упускны́, -а́я, -о́е (спец.).
У. клапан.
упха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., што (разм.).
1. Пхаючы, усунуць куды-н. усё, многае.
У. салому ў мяшок.
2. З’есці многа чаго-н. (груб.).
Місу бульбы ўпхаў.
|| незак. упіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і упі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
упхну́цца, -ну́ся, -не́шся, -не́цца; -нёмся, -няце́ся, -ну́цца; -ні́ся; зак. (разм.).
З намаганнем прабрацца куды-н.; уціснуцца.
У. ў перапоўнены аўтобус.
|| незак. упіха́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і упі́хвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
упхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. (разм.).
1. каго-што ў што. Уштурхнуць, усунуць.
У. пальчаткі ў кішэню.
Яго сілай упхнулі ў кабінет.
2. перан., што. Прымусіць узяць, прыняць што-н.
У. няякасны тавар каму-н.
3. перан., каго. Паставіць на якую-н. работу, пасаду і пад. супраць волі або ўладкаваць куды-н. па пратэкцыі.
У. на завод.
У. сына на завочнае аддзяленне інстытута.
|| незак. упіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і упі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
упы́нак, -нку, м. (разм.).
Спакой.
Дома ён не знаходзіў упынку.
◊
Без упынку — не перастаючы, не абмяжоўваючы сябе.
Балбатаць без упынку.
Не знаходзіць або не мець упынку — не магчы супакоіцца, не быць у стане ўтрымацца ад чаго-н.
Ён цэлы дзень не знаходзіў сабе ўпынку.
Яна ў рабоце не мае ўпынку.
Няма ўпынку каму-чаму або на каго-што — нельга стрымаць, спыніць.
Раздурэліся дзеці, што і ўпынку ім або на іх няма.
Дажджу або на дождж сёння і ўпынку няма — лье і лье.