Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (пад рэд. І. Л. Капылова, 2022, актуальны правапіс)

ПрадмоваСкарачэнні

увасабле́нне, -я, н.

1. гл. увасобіць.

2. чаго. Той (тое), у кім (чым) увасобіліся якія-н. характэрныя рысы.

Гэты чалавек — у. дабрыні і сціпласці.

уваскрэ́сіць, -э́шу, -э́сіш, -э́сіць; -э́шаны; зак.

1. каго-што. У рэлігійных уяўленнях: вярнуць да жыцця таго, хто памёр; ажывіць.

2. перан., каго (што). Аднавіць чые-н. сілы, бадзёрасць, ажывіць.

Спорт уваскрэсіў ранейшую сілу і спрыт.

3. перан., каго-што. Аднавіць у памяці што-н. страчанае, забытае.

У. вобраз у памяці.

|| незак. уваскраша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. уваскрашэ́нне, -я, н.

уваскрэ́слы, -ая, -ае.

1. У рэлігійных уяўленнях: які ўваскрэс, вярнуўся да жыцця.

2. перан. Які зноў ажыў, праявіўся з ранейшай сілай.

Уваскрэслае ў памяці мінулае.

уваскрэ́снуць, -ну, -неш, -не; уваскрэ́с, -сла; -ні́; зак.

1. У рэлігійна-містычных уяўленнях: стаць зноў жывым.

2. перан. Набыць новыя сілы, стаць зноў бадзёрым, ажыць.

У. духам.

3. перан. Праявіцца з ранейшай сілай; адрадзіцца, аднавіцца.

Ва ўспамінах уваскрэсла мінулае.

|| незак. уваскраса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. уваскрэ́сенне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

увасо́біцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -іцца; зак., у кім-чым (кніжн.).

Знайсці праяўленне, адлюстраванне ў якой-н. канкрэтнай справе.

|| незак. увасабля́цца, -я́ецца.

увасо́біць, -блю, -біш, -біць; -блены; зак.

1. каго-што. Адлюстраваць у вобразе жывой істоты.

2. каго-што. Выразіць у якой-н. канкрэтнай форме.

У. ідэю ў мастацкім вобразе.

|| незак. увасабля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. увасабле́нне, -я, н.

увасса́ць, -су́, -се́ш, -се́; -сём, -сяце́, -су́ць; -сі́; -са́ны; зак., што і чаго.

Ссучы, усмактаць некаторую колькасць.

У. што-н. з малаком маці (перан.: засвоіць з ранняга дзяцінства).

увасьмёх, прысл.

У колькасці васьмі чалавек (толькі пра мужчын або толькі пра жанчын).

увасьмяры́х, прысл.

Колькасцю ў восем асоб (рознага полу) або істот (ніякага роду).

увахо́д, -а і -у, М -дзе, м.

1. -у, гл. увайсці.

2. -а, мн. -ы, -аў. Месца, праз якое ўваходзяць куды-н.

У. у пячору.

|| прым. увахо́дны, -ая, -ае.

Уваходныя дзверы.

У. білет (які дае права на ўваход куды-н.).